Borderline persoonlijkheidsstoornis

Volgens onderzoek zou een borderline persoonlijkheidsstoornis sterk verband houden met het indienen van valse beschuldigingen van seksueel misbruik. Hieronder lichten we dit verder toe.

Photo by Chris Buckwald

Borderline persoonlijkheidsstoornis (BPS ; in het Engels Borderline Personality Disorder BPD) is een complexe psychische aandoening die wordt gekenmerkt door alomtegenwoordige instabiliteit in stemmingen, gedrag, zelfbeeld en functioneren. Personen met BPS ervaren vaak intense episodes van woede, depressie en angst die een paar uur tot dagen kunnen duren. Deze stemmingswisselingen kunnen leiden tot impulsieve acties en onstabiele relaties. Iemand met een borderline persoonlijkheidsstoornis (BPS) toont een grote verscheidenheid aan symptomen en gedragingen die bij dit ziektebeeld passen. Het lijkt volgens PSYQ soms wel of iemand met deze persoonlijkheidsstoornis twee persoonlijkheden heeft. Wanneer men een borderline persoonlijkheidsstoornis hebt, voelt men zich vaak niet in balans, maar erg instabiel en kan men (ook voor zichzelf) soms onvoorspelbaar reageren. Men voelt zich vaak snel afgewezen en is bang om door mensen die belangrijk voor hen zijn in de steek gelaten te worden. Men gaat dan sterk emotioneel reageren als dat dreigt te gebeuren.

Het is voor iemand met een borderline persoonlijkheidsstoornis niet makkelijk om vriendschappen en relaties te behouden. Eigenlijk was dit al zo toen ze jong waren. Men heeft gedurende de jaren met borderline leren omgaan.

Met een borderline persoonlijkheidsstoornis heeft men doorgaans weinig grip op de emoties: de kleinste aanleiding kan de persoon erg raken en bijvoorbeeld onredelijk boos maken; zo boos dat de BPS persoon zin heeft om met dingen te gooien. Anderen vinden dan soms dat men overdrijft of te gevoelig reageert en zelf snapt de persoon vaak ook niet goed waarom men zo emotioneel reageert.

Ze zijn vaak opgewekt, grappig en brengen een feestje tot leven. BPS is als emotionele hemofilie: er is een gemis aan een stollingsmechanisme dat nodig is de emotionele uitbarstingen te temperen. ( https://hulpgids.nl/)

Borderline, stress en depressie

Wanneer de gevoelens en het idee over wie men is steeds alle kanten op gaan, kost dat veel energie en stress. Mensen met een borderline persoonlijkheidstoornis hebben dan ook vaak stress gerelateerde lichamelijke klachten en angststoornissen.

Twee of meer persoonlijkheidstoornissen

Ongeveer eenderde van de mensen met een borderline persoonlijkheidsstoornis heeft minimaal één andere persoonlijkheidsstoornis. Mensen met deze stoornis hebben ook vaker dan anderen een posttraumatische stress stoornis (PTSS) of een eetstoornis zoals boulimia. Verder hebben mensen met een borderline persoonlijkheidstoornis vaak last van somberheidsklachten. Ook blijkt uit onderzoek dat mensen met deze stoornis een veel grotere kans op misbruik van alcohol of andere middelen hebben dan anderen. Een borderline persoonlijkheidsstoornis heeft  ook een negatieve invloed op de lichamelijke gezondheid. Denk aan lichamelijke problemen door middelenmisbruik of veel wisselende seksuele contacten.

BPS begint meestal tijdens de adolescentie (12 >) en ontwikkelt zich samen met internaliserende stoornissen (depressie en angst), externaliserende stoornissen (gedragsproblemen, hyperactiviteit en middelengebruik) of beide. BPS wordt geassocieerd met verschillende slechte resultaten, waaronder lage beroeps- en opleidingsniveaus, gebrek aan langdurige relaties, toegenomen partnerconflicten, seksuele risicobereidheid, lage niveaus van sociale steun, lage levenstevredenheid en toegenomen gebruik van psychotherapeutische diensten. Borderline persoonlijkheidsstoornis (BPS) is een ernstige psychische stoornis die wordt gekenmerkt door een alomtegenwoordig patroon van emotie-dysregulatie, inconsistente identiteit en verstoorde interpersoonlijke functie. De term werd in 1938 bedacht door Adolf Stern, die de stoornis zag als bestaand op de grens tussen psychose en neurose. (Krause-Utz Anne. (2021)

Mensen met borderline kunnen heel succesvol, aantrekkelijk een sociaal overkomen, door de spontaniteit en het gemak waarmee ze contacten leggen. Onderliggende angsten blijven zo verborgen. De stoornis gaat verder vaak gepaard met andere psychische problemen, zoals depressie, angststoornissen, eetstoornissen, post-traumatische stress of drugs- of alcoholverslaving, waardoor de diagnose borderline niet snel wordt gesteld.
De stoornis komt meestal geleidelijk tot uiting tussen het zeventiende en vijfentwintigste jaar. In die periode gaan mensen een zelfstandig leven opbouwen, met allerlei nieuwe contacten. Mensen met borderline hebben grote moeite met het opbouwen van stabiele relaties. Maar heftige emoties en snelle veranderingen horen ook bij de leeftijdsfase. Dit maakt dat de borderline stoornis niet gemakkelijk te herkennen is. Daar komt bij dat de ene persoon met borderline erg expressief en impulsief is, de ander juist extreem introvert en depressief. (Fonds psychische gezondheid ,2011)

Cluster B persoonlijkheidsstoornissen

Photo by Danie Franco

Borderline persoonlijkheidsstoornis (BPS) is een van de aandoeningen die “Cluster B” persoonlijkheidsstoornissen worden genoemd , die dramatisch en grillig gedrag omvatten.

De Borderline persoonlijkheidsstoornis (BPS) zit onder de zogenaamde cluster B stoornissen.  Patiënten met een persoonlijkheidsstoornis uit deze cluster worden wel getypeerd als “flamboyant” en/of “theatraal”. Zij kampen vaak met forse moeilijkheden in de interactie met anderen en hebben vaak moeite met de beheersing van hun impulsen en een uiterst instabiele identiteit. Behandeling varieert van geen tot intensieve klinische therapie. Factoren van belang zijn: draagkracht, impulsbeheersing, mate van wantrouwen, ziektebesef, ziekte-inzicht, sociale aanpassing en dreiging voor anderen.

Persoonlijkheidsstoornissen zijn chronische (langdurige) disfunctionele gedragspatronen die inflexibel zijn, veel voorkomen en leiden tot sociale problemen en stress. Veel mensen die aan een borderline-persoonlijkheidsstoornis lijden, weten niet dat ze deze stoornis hebben. Ze realiseren zich mogelijk ook niet dat er een gezondere manier is om zich te gedragen en met anderen om te gaan. Hoewel een bipolaire stoornis ook gekenmerkt wordt door grote schommelingen in stemming en gedrag, is het toch anders dan een borderline persoonlijkheidsstoornis (BPS).

Bij BPS veranderen stemming en gedrag snel als reactie op aanzienlijke stress, vooral bij interactie met andere mensen, terwijl bij een bipolaire stoornis stemmingen langer aanhouden en minder reactief zijn. Mensen met een bipolaire stoornis hebben ook aanzienlijke veranderingen in energie en activiteit, in tegenstelling tot mensen met BPS.  Bijna 75% van de mensen met de diagnose BPS zijn mensen die bij de geboorte als vrouw zijn toegewezen. Opvallend is daarom ook dat de diagnose borderline bij vier tot vijf keer zoveel vrouwen als mannen wordt gesteld, terwijl daarentegen de anti-sociale persoonlijkheidsstoornis juist meer bij mannen wordt geconstateerd. Dit komt wellicht doordat vrouwen de emoties (waaronder agressie) meer naar binnen richten (= internaliserende type) waardoor die minder zichtbaar zijn, terwijl mannen zich meer op de buitenwereld afreageren.  (https://nl.wikipedia.org/wiki/Borderline-persoonlijkheidsstoornis)

Hoe een borderline-persoonlijkheidsstoornis zich ontwikkelt, is per persoon verschillend. We weten dus ook niet precies hoe het ontstaat. Het gaat waarschijnlijk om een ingewikkelde mix van een aantal factoren die op elkaar inwerken. Deze mix is voor niemand hetzelfde. En ook mensen met een borderline-persoonlijkheidsstoornis kunnen onderling erg van elkaar verschillen. Iedereen wordt geboren met een ander temperament (je aangeboren sterke kanten en kwetsbaarheden). Mensen met borderline zijn doorgaans erg gevoelig en van nature impulsief. Maar ook hoe het zich uit is, voor iedereen anders. Hoe de gevoelige en impulsieve aanleg zich verder ontwikkelt, is afhankelijk van de ervaringen die je in het leven opdoet en de omstandigheden waarin je opgroeit. Mensen met een borderline-persoonlijkheidsstoornis zijn emotioneel kwetsbaar en kunnen heftig reageren op emotionele zaken, waarna het lang duur voordat ze weer tot rust zijn gekomen. Ze hebben een bijzondere combinatie tussen impulsiviteit en emotionele instabiliteit. Deze combi lijkt gedeeltelijk te komen door de ingrijpende ervaringen die mensen met borderline hebben meegemaakt in hun leven.  (https://www.deviersprong.nl/de-borderline-persoonlijkheidsstoornis/kenmerken/)

De Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fifth Edition (DSM-5, 2013) wordt uitgegeven door de American Psychiatric Association. In de Verenigde Staten wordt het beschouwd als de gezaghebbende referentie voor het diagnosticeren van psychische aandoeningen. De DSM-5 beschrijft negen veelvoorkomende kenmerken van BPS (met kleine tekstuele aanpassingen).

Diagnostische criteria borderline persoonlijkheidsstoornis 301.83 (F60.3)
Een alomvattend patroon van instabiliteit van interpersoonlijke relaties, zelfbeeld en affecten, en een duidelijke impulsiviteit, beginnend in de vroege volwassenheid en tot uiting komend in verschillende contexten, zoals blijkt uit vijf (of meer) van de volgende:

1. Wanhopige pogingen om echte of ingebeelde verlating te voorkomen. Het is gebruikelijk dat mensen met BPS zich ongemakkelijk voelen om alleen te zijn. Wanneer mensen met BPS het gevoel hebben dat ze verlaten of verwaarloosd worden, voelen ze intense angst of woede. Ze kunnen de verblijfplaats van hun geliefden volgen of hen ervan weerhouden om te vertrekken. Of ze kunnen mensen wegduwen voordat ze te dichtbij komen om afwijzing te voorkomen.
2. Een patroon van onstabiele en intense interpersoonlijke relaties, gekenmerkt door een afwisseling tussen extremen van idealisering en devaluatie. Mensen met BPS vinden het lastig om gezonde persoonlijke relaties te onderhouden, omdat ze hun kijk op anderen vaak abrupt en dramatisch veranderen. Ze kunnen van het idealiseren van anderen snel overgaan op het devalueren van anderen en vice versa. Hun vriendschappen, huwelijken en relaties met familieleden zijn vaak chaotisch en onstabiel. Neiging tot extreme (voor)oordelen. Bijvoorbeeld: in relaties met vrienden en/of partner is het vaak alles of niets – vaak eerst alles, en daarna plotseling niets. Kenmerk is zwart-wit denken. Bij borderline wordt de wereld opgedeeld in uitersten: zwart en wit, goed en slecht, mooi en lelijk, alles of niets. Er bestaan geen grijstinten. Iemand is of fantastisch leuk of onuitstaanbaar. De mening over één en dezelfde persoon kan
   in korte tijd helemaal omslaan.
3. Identiteitsstoornis: opvallend en aanhoudend onstabiel zelfbeeld of gevoel van eigenwaarde. Mensen met BPS hebben vaak een verstoord of onduidelijk zelfbeeld en voelen zich vaak schuldig of beschaamd en zien zichzelf als “slecht”. Ze kunnen ook abrupt en dramatisch hun zelfbeeld veranderen, wat blijkt uit het plotseling veranderen van hun doelen, meningen, carrières of vrienden. Ze hebben ook de neiging om hun eigen vooruitgang te saboteren. Ze kunnen bijvoorbeeld express zakken voor een test, relaties verpesten of ontslagen worden van een baan. Mensen met borderline hebben meestal weinig zelfvertrouwen en een negatief zelfbeeld en zijn buitengewoon gevoelig voor opmerkingen die ze als kritiek ervaren. Ze twijfelen constant over wat ze zullen aanpakken en wat ze met hun leven willen.
4. Impulsiviteit op ten minste twee gebieden die potentieel schadelijk voor de persoon in kwestie zijn (bijvoorbeeld geld uitgeven, seks, middelenmisbruik, roekeloos rijden, eetbuien). Periodes van roekeloos rijden, vechten, gokken, middelenmisbruik, eetbuien en/of onveilige seksuele activiteiten komen vaak voor bij mensen met BPS.
5. Terugkerende suïcidale gedragingen, gebaren of bedreigingen, of zelfverminking. Mensen met BPS kunnen zichzelf snijden, verbranden of verwonden ( zelfbeschadiging ) of dreigen dit te doen. Ze kunnen ook suïcidale gedachten hebben. Deze zelfdestructieve handelingen worden meestal veroorzaakt door afwijzing, mogelijke verlating of teleurstelling in een verzorger of geliefde.
6. Affectieve instabiliteit als gevolg van een sterke reactiviteit van de stemming (bijvoorbeeld intense episodische dysforie, prikkelbaarheid of angst die gewoonlijk een paar uur duurt en slechts zelden langer dan een paar dagen). Mensen met BPS kunnen plotselinge veranderingen ervaren in hoe ze over anderen, zichzelf en de wereld om hen heen denken. Irrationele emoties — waaronder oncontroleerbare woede, angst, bezorgdheid, haat, verdriet en liefde — veranderen vaak en plotseling. Deze schommelingen duren meestal maar een paar uur en zelden langer dan een paar dagen.
7. Chronische gevoelens van leegte. Veel mensen met BPS voelen zich verdrietig, verveeld, onvervuld of “leeg”. Gevoelens van waardeloosheid en zelfhaat komen ook vaak voor.
8. Ongepaste, intense woede of moeite met het beheersen van woede (bijvoorbeeld frequente uitingen van woede, voortdurende woede, terugkerende fysieke gevechten). Mensen met BPS hebben moeite met het beheersen van hun woede en worden vaak intens boos. Ze kunnen hun woede uiten met bijtend sarcasme, bitterheid of boze tirades. Deze episodes worden vaak gevolgd door schaamte en schuldgevoel. Gevoelig voor kritiek en afwijzing.
9. Voorbijgaande, stressgerelateerde paranoïde gedachten of ernstige dissociatieve symptomen. Dissociatieve episodes , paranoïde gedachten en soms hallucinaties kunnen worden veroorzaakt door extreme stress, meestal angst om verlaten te worden. Deze symptomen zijn tijdelijk en meestal niet ernstig genoeg om als een aparte stoornis te worden beschouwd. Dissociatie: mensen met borderline kunnen af en toe weg zijn, voor een bepaalde tijd niet meer in de realiteit. Het lijkt dan alsof zij zichzelf in een film zien acteren. Dissociatie is een vluchtmechanisme om de emoties onder controle te houden. Het treedt meestal op als de stress te veel wordt. Soms is er ook sprake van psychotische verschijnselen. Soms krijgen mensen met borderline last van psychotische verschijnselen, zoals in de war of achterdochtig zijn en stemmen horen. Deze verschijnselen kunnen enkele uren of dagen duren.

Niet iedereen met borderline persoonlijkheidsstoornis ervaart al deze symptomen. De ernst, frequentie en duur van de symptomen zijn uniek voor elke persoon.

Photo by Quaid Lagan

Bron De diagnostische en statistische handleiding voor psychische stoornissen, vijfde editie (DSM-5, 2013), American Psychiatric Association, pp. 663

Oorzaken van borderline persoonlijkheidsstoornis

De exacte oorzaak van BPS is niet volledig begrepen, maar men denkt dat het voortkomt uit een combinatie van genetische, omgevings- en sociale factoren. Deze kunnen omvatten:

• Genetica: Een voorgeschiedenis van BPS of andere psychische aandoeningen in de familie.
• Hersenstructuur en -functie: Afwijkingen in hersengebieden die verband houden met emotieregulatie, impulscontrole en agressie.
• Omgevingsfactoren: Traumatische gebeurtenissen, zoals mishandeling, verwaarlozing of scheiding in de kindertijd.
• Sociale factoren: onstabiele familierelaties, blootstelling aan chronische invalidatie en omgevingen met veel conflicten.

Diagnose en behandeling
BPS wordt doorgaans vastgesteld door een uitgebreide klinische evaluatie, inclusief een gedetailleerd interview en beoordeling van de medische geschiedenis van het individu. Behandeling omvat vaak een combinatie van psychotherapie, medicatie en steun van familie en vrienden.

Valse beschuldigingen van seksueel misbruik en BPS

Vrijwel iedereen heeft wel eens het onrecht gevoeld om onterecht beschuldigd te worden. Voor sommige mensen die dicht bij een persoonlijkheidsstoornis staan, kan het echter een veelvoorkomende, bijna routinematige ervaring zijn om vals beschuldigd te worden. Valse beschuldigingen, misleidende campagnes en lastercampagnes kunnen allemaal, met of zonder een greintje waarheid, worden gebruikt en kunnen enorme emotionele pijn bij het slachtoffer veroorzaken of zelfs zijn of haar professionele of persoonlijke reputatie en karakter aantasten.

Valse beschuldigingen kunnen vormen van uitlokking zijn, die misbruikers gebruiken om een ​​geschil uit te lokken of te winnen. Soms worden valse beschuldigingen helaas ook door misbruikers gebruikt als afleidingstechniek, om hun slachtoffer in diskrediet te brengen en het idee te promoten dat het vermeende misbruik onterecht is of overdreven. Bijvoorbeeld, een mishandelende ouder kan andere familieleden vertellen dat het kind een chronische leugenaar en ‘drama queen’ is. Sommige valse beschuldigingen zijn echter ook geworteld in een vorm van dissociatie – waarbij een persoon met een persoonlijkheidsstoornis zijn gevoelens verwart met feiten.   (https://outofthefog.website/)

Valse beschuldigingen van seksueel misbruik zijn een ernstig probleem met aanzienlijke juridische en sociale gevolgen. Hoewel de meeste meldingen van seksueel misbruik waarheidsgetrouw zijn, is een klein percentage vals. Onderzoek suggereert dat bepaalde persoonlijkheidsstoornissen, waaronder BPS, een rol kunnen spelen bij de waarschijnlijkheid van het doen van valse beschuldigingen.

Begrijpen van valse beschuldigingen

Valse beschuldigingen van seksueel misbruik kunnen om verschillende redenen ontstaan, waaronder persoonlijke vetes, aandachttrekkend gedrag of psychologische problemen. De impact van een valse beschuldiging kan verwoestend zijn en leiden tot onterechte veroordelingen, beschadigde reputaties en emotioneel trauma voor de beschuldigde en hun families.

Verband tussen BPS en valse beschuldigingen

Mensen met BPS zijn mogelijk vatbaarder voor het doen van valse beschuldigingen van seksueel misbruik vanwege verschillende factoren die verband houden met de stoornis:

• Angst voor verlating: Personen met BPS kunnen valse beschuldigingen doen om anderen te manipuleren of om waargenomen verlating te voorkomen. Deze intense angst kan hen tot extreem gedrag drijven om aandacht en steun te krijgen.
• Onstabiele relaties: De instabiliteit in persoonlijke relaties die veel voorkomt bij BPD kan leiden tot intense en onstabiele interacties. Valse beschuldigingen kunnen voortkomen uit een verlangen om wraak te nemen of controle te krijgen in deze tumultueuze relaties.
• Impulsiviteit: De impulsieve aard van BPS kan leiden tot overhaaste en ondoordachte acties, waaronder het doen van valse beschuldigingen zonder de gevolgen volledig te overwegen.
• Emotionele dysregulatie: De emotionele intensiteit en snelle stemmingswisselingen die gepaard gaan met BPS kunnen leiden tot een verstoorde perceptie van gebeurtenissen en interacties, wat mogelijk kan leiden tot valse beschuldigingen.
• Identiteitsstoornis: Mensen met BPS ervaren vaak verwarring over hun identiteit en zelfbeeld. Dit kan leiden tot inconsistente en onbetrouwbare verhalen over persoonlijke ervaringen, waaronder beschuldigingen van aanranding. Vele mensen met BPS hebben een dubbele persoonlijkheid

Casestudies en onderzoek

Photo by Marco Guerrero

Verschillende studies hebben de relatie tussen BPS en valse beschuldigingen van seksueel misbruik onderzocht. Deze studies benadrukken de complexe wisselwerking tussen de symptomen van BPS en het gedrag van het doen van valse beschuldigingen.

Een studie gepubliceerd in het Journal of Forensic Sciences onderzocht bijvoorbeeld de kenmerken van valse beschuldigingen van volwassen misdaden en ontdekte dat personen met BPS oververtegenwoordigd waren onder degenen die valse beschuldigingen deden. De studie suggereerde dat de emotionele en relationele instabiliteit van BPS zou kunnen bijdragen aan de waarschijnlijkheid van het doen van valse claims.

Borderline persoonlijkheidsstoornis en valse beschuldigingen van seksueel misbruik

Wat is de kruising tussen BPS en valse beschuldigingen? Engle en O’Donohue (2012) doen de volgende observaties. Merk op dat ten tijde van hun studie naar de eerdere editie van de DSM wordt verwezen (DSM-IV-TR).  De DSM-IV-TR (American Psychiatric Association, 2000) omvat negen diagnostische criteria voor deze stoornis, die voor de eenvoud kunnen worden teruggebracht tot vier domeinen (Lieb et al., 2004).

Het eerste domein is affectieve stoornis die intense emoties, snel wisselende emoties en stemmingsreactiviteit omvat. Het tweede domein is verstoorde cognitie die drie niveaus van symptomatologie omvat: verontrustende maar niet-psychotische problemen, waaronder dissociatie (hierboven besproken) en intense gevoelens van slecht zijn (relevant voor dit pad); quasi-psychotische en psychotisch-achtige symptomen van wanen en hallucinaties (hieronder verder besproken) die enigszins op de realiteit zijn gebaseerd; en psychotische symptomen van wanen en hallucinaties. Het derde domein is impulsiviteit, hetzij fysiek destructief voor het zelf of gegeneraliseerde impulsiviteit. Het vierde domein omvat het bestaan ​​van onstabiele en grillige relaties, waarin het borderline-individu worstelt om echte of ingebeelde verlating te vermijden.

Bij het bestuderen van deze domeinen is duidelijker te zien hoe BPS kan dienen als een pad voor valse beschuldigingen van seksueel misbruik.

Het eerste domein (Leib et al., 2004) omvat het diagnostische criterium van het snel overschakelen van idealisering naar devaluatie van de relatie (American Psychiatric Association, 2000). De instabiliteit van relaties die een individu met BPS ervaart, kan geworteld zijn in de neiging om snel over te schakelen van het idealiseren van belangrijke anderen of geliefden naar het devalueren ervan (American Psychiatric Association, 2000).

Deze plotselinge verandering in conceptualisering van een partner wordt vaak veroorzaakt door het gevoel dat de partner niet genoeg geeft of door het vermoeden van verlating. De snelle verschuiving tussen idealisering en demonisering kan een verandering in perspectief teweegbrengen, zodat een relatie die in het verleden idealistisch werd bekeken, nu wordt gezien door de gedevalueerde lens van misbruik of mishandeling. Gebeurtenissen uit het verleden kunnen dan worden uitgelegd als “misbruik” en kunnen ertoe leiden dat een persoon met BPS gelooft dat hij of zij het slachtoffer is van seksueel misbruik.

Zoals Kanin (1994) in zijn longitudinale studie ontdekte, waren twee van de drie belangrijkste motivaties om een ​​valse beschuldiging van verkrachting in te dienen aandacht zoeken en wraak. De overgang van idealisering naar devaluatie van de relatie en/of relatiepartner (American Psychiatric Association, 2000) kan een verlangen naar wraak aanwakkeren voor alle eerdere gedragingen die, in de devaluatiefase, opnieuw worden uitgelegd als mishandeling.

Bovendien kan een persoon met BPS die angst voelt om in de steek gelaten te worden, wanhopig proberen de aandacht te krijgen die hij verlangt van de partner die als verwaarlozend wordt gezien (American Psychiatric Association, 2000).

De impulsieve aard van een persoon met BPS kan er ook toe leiden dat hij handelt op basis van deze motivaties voor aandacht of wraak door een valse beschuldiging van seksueel misbruik in te dienen voordat hij de gevolgen zorgvuldig heeft overwogen.

Manipulatief en impulsief

Ook is er enig bewijs dat personen met BPS zich bezighouden met gedragingen die als “manipulatief” worden gezien (Linehan, 1993). Manipulatief gedrag valt vaak buiten het bewuste bewustzijn

Photo by Asher Legg

van het individu en wordt geleerd door positieve bekrachtiging, aangezien manipulatie vaak resulteert in positieve uitkomsten voor de manipulator. Zo kan een individu met BPS een beschuldiging van seksueel misbruik gebruiken als een manier om een ​​derde partij te beïnvloeden voor een gewenst resultaat. Kenmerkend voor een persoon met borderline is het manipuleren schrijft ook Relatieslachtoffer.nl . Borderliners weten vaak situaties naar hun hand te zetten en zorgen ervoor dat het altijd uw fout of uw schuld is als dingen niet gaan zoals zij wensen of gehoopt hadden. Dit gebeurt met name doordat ze verbaal sterk kunnen zijn of door hun woede uitbarstingen.

Het tweede domein (Lieb et al., 2004), bestaande uit symptomen van op de realiteit gebaseerde wanen en hallucinaties, kan leiden tot valse overtuigingen van seksueel misbruik, en klinische ervaring suggereert dat seksualiteit een veelvoorkomend thema is in wanen en hallucinaties. De DSM-IV-TR (American Psychiatric Association 2000, p. 299) definieert wanen als “foutieve overtuigingen die meestal verkeerde interpretaties van percepties of ervaringen inhouden.” Hallucinaties omvatten sensorische ervaringen die niet extern lijken te zijn veroorzaakt.

Personen met BPS kunnen dus een perfect geheel van symptomen vertegenwoordigen waarin een impulsief, emotioneel ontregeld individu dat iemand demoniseert en los contact heeft met de realiteit en die aandacht en wraak zoekt, een valse beschuldiging van seksueel misbruik doet. Bij het overwegen van dit pad is het echter belangrijk om in gedachten te houden dat personen met BPS meer kans hebben op seksueel of fysiek misbruik (Lieb, et al., 2004) vanwege dezelfde kenmerken van de stoornis. Daarom is het belangrijk om het bewijsmateriaal dat wordt gepresenteerd in een beschuldiging van seksueel misbruik eerlijk en adequaat te wegen.

In een onderzoek in American Journal of Psychiatry wordt aangegeven dat er vaak bij BPS een kwestie is  van seksuele relaties tussen therapeut en patiënt en de daarmee samenhangende grensoverschrijdingen die bij dergelijke relaties horen. Het onderzoek wijst erop dat patiënten met een borderline persoonlijkheidsstoornis vaker grensoverschrijdingen oproepen, en dit dan  seksueel uitspelen. Deze patiënten vormen blijkbaar de meerderheid van de patiënten die therapeuten ten onrechte beschuldigen van seksuele betrokkenheid. Therapeuten die zich bewust zijn van patronen van fouten in therapie en tegenoverdracht – door middel van educatie, anticipatie en voorwaarschuwing – kunnen de ernstige gevolgen van deze fouten voorkomen.

De duistere realiteit van misbruik bij borderline persoonlijkheidsstoornis

Mensen met borderline persoonlijkheidsstoornis kunnen verschillende vormen van misbruik vertonen, zoals stalking, bedreigingen, overvloedige berichten, emotioneel beladen teksten en chantage. Het is belangrijk om te onthouden dat deze vormen van misbruik nooit gerechtvaardigd zijn.  Deze stoornis is complex en heterogeen en vertoont overlap met andere persoonlijkheidsstoornissen uit cluster A en C. Kernproblemen zijn hechtingsproblemen en de moeite om een stabiel gevoel van identiteit te behouden. Personen met borderline persoonlijkheidsstoornis hebben vaak hoge niveaus van neuroticisme en kunnen emotioneel instabiel zijn, waardoor ze impulsief gedrag vertonen en last hebben van intense stemmingswisselingen. Mensen met borderline persoonlijkheidsstoornis kunnen heftige woedeaanvallen krijgen die schade kunnen aanrichten aan hun omgeving en zichzelf. Ze kunnen verslavingen ontwikkelen, paranoïde zijn en het moeilijk vinden om anderen te vertrouwen. Dit kan leiden tot vermijdingsgedrag en angstreacties bij mensen in hun omgeving . Wanneer iemand met borderline zich van je afkeert, kunnen ze geruchten verspreiden, leugens vertellen, en zelfs een klacht voor mishandeling indienen. Ze kunnen zelfs blauwe plekken bij zichzelf veroorzaken om hun verhaal geloofwaardiger te maken, en online positieve zwangerschapstesten kopen om hun partner te misleiden en de relatie te behouden. Ze kunnen ook symptomen van dissociatie vertonen, soms ervaren als een dissociatieve identiteit, waarbij ze onder stress een andere persoonlijkheid aannemen. (https://narcismebelgie.be/borderline-persoonlijkheidsstoornis/)

Borderline persoonlijkheidsstoornis en manipulatie in relaties: Een zaak van beschuldigingen en veroordelingen

Een relatie met iemand met borderline persoonlijkheidsstoornis kan vol manipulatie en projectie zijn. Dit kan leiden tot onterechte beschuldigingen en zelfs veroordelingen van misdaden die de partner niet heeft begaan. Dit kan moeilijk zijn voor echte slachtoffers, zoals in sommige gevallen van ‘me too’-beschuldigingen. De zaak tussen Johnny Depp en Amber Heard is hier een bekend voorbeeld van. (https://narcismebelgie.be/borderline-persoonlijkheidsstoornis/)

Juridische en sociale implicaties

Valse beschuldigingen van seksueel misbruik hebben verstrekkende juridische en sociale implicaties. Voor de beschuldigde kunnen deze beschuldigingen leiden tot strafrechtelijke aanklachten, verlies van werk en ernstige reputatieschade. Zelfs als de beschuldigde uiteindelijk wordt vrijgesproken, kan het sociale stigma blijven bestaan, wat gevolgen heeft voor zijn of haar persoonlijke en professionele leven. Voor personen met BPD kan het doen van een valse beschuldiging ook aanzienlijke gevolgen hebben. Ze kunnen juridische repercussies krijgen, waaronder aanklachten voor het indienen van een valse aangifte of meineed. Bovendien kunnen hun acties echte slachtoffers van seksueel misbruik ondermijnen, waardoor het voor hen moeilijker wordt om geloofd te worden en gerechtigheid te ontvangen.

Het probleem aanpakken

Om het probleem van valse beschuldigingen in de context van BPS aan te pakken, is een veelzijdige aanpak nodig:

• Onderwijs en bewustwording: Door de bewustwording over BPS en de symptomen ervan onder wetshandhavers, juristen en het grote publiek te vergroten, kunnen we de complexiteit van valse beschuldigingen beter begrijpen.
• Ondersteuning voor mentale gezondheid: Het bieden van uitgebreide ondersteuning voor mentale gezondheid voor personen met BPD kan de kans op valse beschuldigingen verkleinen. Dit omvat toegang tot therapie, medicatie en ondersteuningsgroepen.
• Juridische bescherming: het implementeren van waarborgen binnen het rechtssysteem om beschuldigingen grondig te onderzoeken en de rechten van de beschuldigde te beschermen, terwijl we ervoor zorgen dat echte slachtoffers worden ondersteund en geloofd.

Mensen met borderline liegen vaker?

Photo by Dana Mah

Borderline en liegen gaan hand in hand, zo luidt het stereotype. Klopt dit, of is het gelul? Het korte antwoord is dat mensen met borderline niet per se vaker liegen dan anderen. Wel is het zo dat andere symptomen van de persoonlijkheidsstoornis ervoor kunnen zorgen dat liegen soms aantrekkelijk wordt. Over de band tussen borderline en liegen.

Borderline en liegen: klopt dit vooroordeel?

What’s in a name. Vrij vertaald staat borderline voor grensloper, of grensgeval. Mensen die met de persoonlijkheidsstoornis gediagnosticeerd zijn bewegen zich als geen ander tussen sociale grenzen (borders). Het ene moment zijn ze ongekend charmant en trekken daarmee iedereen aan, terwijl ze het volgende moment van niets of niemand wat willen horen en alleen bezig zijn met afstoten. Verwarrend voor de persoon zelf, maar ook voor de omgeving.

Borderline is zonder twijfel een van de meest gestereotypeerde stoornissen van het moment. Wie op zoek gaat naar ervaringsverhalen komt al snel statements tegen waarin wordt geclaimd dat mensen met borderline regelmatig zouden liegen. Wat klopt er van deze uitspraak?

Laten we bij de basis beginnen. Jammer genoeg is er relatief weinig bekend over de stoornis. In de DSM-V, het handboek voor het vaststellen van psychische stoornissen, wordt liegen niet als symptoom van borderline genoemd. In totaal kent de persoonlijkheidsstoornis 9 kenmerken, waarvan je er aan minstens 5 moet voldoen voordat we van borderline kunnen spreken. Er is echter genoeg kritiek op de ‘Bijbel voor psychiaters’ en daarom is het belangrijk om verder te graven.

In meerdere ervaringsverhalen claimen familieleden, kennissen en vrienden van iemand met borderline immers dat diegene bekendstaat om leugenachtig gedrag. In een hoofdstuk van het boek “Lying, Cheating, and Carrying On” verklaart Clarence Watson dat mensen met borderline soms geneigd zijn tot liegen om hun doelen te bereiken, en niet zozeer omdat ze ervan genieten om anderen te misleiden. Watson is medisch directeur bij het Delaware Department of Health en als klinisch en forensisch psychiater gespecialiseerd in persoonlijkheidsstoornissen.

Feiten verdraaien in plaats van liegen

‘Borderline persoonlijkheidsstoornis gaat uit van extremen’, zo begint Watson zijn uitleg. ‘In het geval van vriendschappen en relaties wil iemand met de stoornis vaak niets met een ander te maken hebben, of juist heel erg iemands gezelschap opzoeken. Wanneer er sprake is van het laatste zijn mensen met borderline persoonlijkheidsstoornis eerder geneigd om feiten te verdraaien om zo hun ideale relatie vorm te geven en werkelijkheid te maken, of deze nu vriendschappelijk of romantisch is.’

Watson benadrukt hierbij dat liegen en manipuleren bijproducten van de stoornis zijn, en geen hoofdzaken. De psychiater legt hierbij de link met welbekende kenmerken van de persoonlijkheidsstoornis. ‘Bekende symptomen van BPS zijn verlatingsangst en impulsiviteit’, zo verklaart Watson. ‘In extreme situaties kunnen deze symptomen ervoor zorgen dat mensen met borderline liegen voordat ze het doorhebben, bijvoorbeeld omdat ze bang zijn door een ander verlaten te worden. Ook kan het zo zijn dat ze heel erg in het moment zitten, en niet stilstaan bij de impact van hun woorden.’

Tot slot kampen veel mensen met de stoornis met extreme gevoelens. Situaties en emoties zijn zwart of wit, maar van 50 tinten grijs is geen sprake. ‘Deze gevoelens kunnen zo intens zijn dat mensen met borderline alles door een emotionele bril zien’, schrijft klinisch psycholoog Kristalyn Salters-Pedneault op VeryWellMind. ‘Hierdoor zijn ze op zoek naar details die hun gevoelens bevestigen. Ook proberen mensen met borderline zo feiten die tegen hun gevoelens ingaan te negeren. Dit kan frustrerend zijn voor naasten. Houd echter in je achterhoofd dat dit liegen niet bewust gebeurt, maar dat de persoon met borderline feiten verdraait omdat diegene echt gelooft dat dat de werkelijkheid is.’

Waarom mensen met een borderline persoonlijkheidsstoornis de neiging hebben om te liegen?

Salters-Pedneault, Kristalyn (2024) legt een verband tussen liegen en borderline persoonlijkheidsstoornis.  Borderline persoonlijkheidsstoornis (BPS) is volgens haar een complexe, meerlagige aandoening die net zo moeilijk te diagnosticeren is als te behandelen. Een van de paradoxen is liegen. Mensen met BPS vrezen verlating en hebben moeite met het onderhouden van relaties. Desalniettemin hebben ze de neiging om te liegen, wat vertrouwen en intimiteit ruïneert, wrok bevordert en de relaties die ze vrezen te verliezen schaadt. Veel familieleden en vrienden van mensen met BPD noemen liegen als een groot probleem in hun relaties. Ondanks het frequente optreden met BPS, vermeldt het Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5-TR) ook volgens haar liegen niet als een diagnostisch criterium van BPD. Dat komt deels omdat liegen in BPS over het algemeen niet pathologisch is; in plaats daarvan is het een misplaatste poging om verlating te voorkomen. Paradoxaal genoeg zijn de gevolgen van liegen bijzonder moeilijk voor een persoon met BPS. Liegen schaadt de relaties die ze vrezen te verliezen. Ze hebben de neiging om de relaties te saboteren die ze wanhopig vrezen te verliezen. Liegen, net als andere tekenen en symptomen van de aandoening, gebeurt meestal omdat de persoon met BPS niet in staat is om zijn gevoelens en impulsen te reguleren. Het is een daad die voortkomt uit pijn en angst. Vaak geloven mensen met BPS zelfs hun eigen leugens.

Mensen met BPS ervaren intense emoties die ze niet kunnen reguleren; dit verstoort vaak hun perceptie. Ze hebben de neiging om dingen door een strikt emotionele lens te bekijken die mensen en situaties kenmerkt als goed of slecht, zonder middenweg. BPS wordt ook geassocieerd met impulsiviteit, de neiging om dingen te doen zonder na te denken over de gevolgen. Soms gebeurt liegen wanneer de persoon met BPS gewoon niet denkt voordat hij reageert.

Mensen met BPS ervaren vaak diepgewortelde schaamte. Liegen kan een manier zijn om fouten of zwakheden te verbergen die gevoelens van schaamte en schuld met zich meebrengen.
Een persoon met BPS heeft meestal een onstabiele zelfidentiteit. Soms helpen leugens hen de kloof te overbruggen tussen hun ware identiteit en degene die ze voorlopig hebben aangenomen.
Mensen met BPS zijn erg gevoelig voor afwijzing. Ze kunnen liegen of overdrijven om fouten te coveren of om een overdreven positief beeld te behouden, zodat anderen ze niet afwijzen.

Biologie van liegen

Op basis van een beeldvormingstechniek die functionele magnetische resonantiebeeldvorming (fMRI) wordt genoemd, hebben onderzoekers ontdekt dat misleiding verband houdt met de activering van de prefrontale cortex, die aan de voorkant van de hersenen staat. De prefrontale cortex speelt een belangrijke rol bij het bepalen van persoonlijkheid, het plannen van cognitieve taken en het reguleren van sociaal en emotioneel gedrag.

Interessant is dat de prefrontale cortex wordt geactiveerd, of de misleiding verband houdt met emotionele of neutrale misleiding (bijvoorbeeld liegen over iets om een negatieve reactie te voorkomen versus liegen over wat je at voor het ontbijt). De basis van liegen, zoals of de leugen bedoeld is om de persoon die liegt te helpen of te schaden, kan bijvoorbeeld invloed hebben op de vraag of andere delen van de hersenen erbij betrokken zijn.

Wat de reden ook is om te liegen, het kan zeer schadelijk zijn voor relaties van welke aard dan ook. Vaak gaan vrienden en familieleden een persoon met BPS wantrouwen en zich terug te trekken,

Photo by Abigail Keenan

wat de persoon met BPS meestal het meest vreest. Liegen brengt een essentieel ondersteuningssysteem in gevaar en schaadt alle betrokkenen.

Mensen met een borderline persoonlijkheidsstoornis hebben moeite met het onderhouden van relaties en neigen naar kwantiteit in plaats van kwaliteit. Niettemin is een gezonde, bevredigende romantische relatie met iemand die BPS heeft mogelijk; in feite voelen sommige mensen zich aangetrokken tot de emotionaliteit, intensiteit en opwinding van een dergelijke relatie. Symptomen die van invloed kunnen zijn op de relatie zijn onder meer impulsiviteit, liegen, angst voor verlating en instabiliteit. De geliefde kan gaan van obsessief liefhebben van idealisatie naar schijnbaar haten devaluatie in een fenomeen dat bekend staat als splitsen; dit weerspiegelt de neiging om mensen met BPS als al het goede of allemaal slecht te zien.

Het onderhouden van een relatie met een vriend of familielid met BPS kan moeilijk zijn. Het is echter belangrijk om te begrijpen dat mensen met BPS vaak destructief gedrag vertonen, niet omdat ze van plan zijn je pijn te doen, maar omdat hun lijden zo intens is dat ze het gevoel hebben dat ze geen andere manier hebben om te overleven. Liegen kan hier een voorbeeld van zijn. Hoewel de redenen het gedrag niet verontschuldigen, kan het begrijpen van de oorzaken helpen om ermee om te gaan wanneer iemand  met BPS liegt.  (Salters-Pedneault, Kristalyn (2024))

Veel patiënten met borderline hebben volgens Bleumer, P., Meijer, R (2016) bovendien een gebrek aan zelfreflectie en inlevingsvermogen. Ze hebben moeite met mentaliseren. Dat betekent dat ze zichzelf niet van buitenaf kunnen zien en niet weten wat er in een ander omgaat.

Getuigenis  1 van Peter Smith (https://www.quora.com/)

Mijn ex deed talloze valse beschuldigingen, maar het is enigzins complex omdat er soms een kern van waarheid in sommige zat, maar haar gebrek aan emotionele regulatie zorgde ervoor dat ze uit de hand liepen. Ze kreeg de diagnose BPS van een psychiater.  Dit gegeven werd in het publieke domein gebracht door de recente rechtszaken tussen Amber Herd en Johnny Depp. Waar Amber Heard probeerde de #MeToo-beweging te gebruiken om Johnny Depp te beschuldigen en een enorme echtscheidingsuitkering te winnen. Zo ontstond de #JusticeForJohnnyDepp-beweging. In het proces creëerde ze een giftige omgeving die alleen maar de inspanningen om zowel vrouwen als mannen te beschermen tegen seksueel, fysiek of emotioneel misbruik schaadt.

Mijn ex leek erg op Heard, maar deed veel valse klachten, vooral op het werk, met behulp van klachtenprocedures. Werkgevers en HR-afdelingen gaven het constant op en beëindigden haar dienstverband. Vakbonden en andere ondersteunende organisaties zagen haar als een fantast en stopten met haar te steunen na een aanvankelijk sympathieke houding.

In de loop der jaren begon ze in het geheim beschuldigingen over mij te uiten aan kennissen, maar ze deed er alles aan om te voorkomen dat ik het wist.  Tijdens onze scheiding probeerde ze mij te laten opdraaien voor huiselijk geweld, en vervolgens de politie die haar niet meer geloofde toen haar verhalen uit elkaar vielen, maatschappelijk werkers, professionals in de gezondheidszorg, leraren van onze kinderen, haar eigen juridische team en mijn eigen juridische team dat haar leugens niet steunde toen ze mij probeerde te laten opdraaien. Bij deze valse beschuldigingen gebruikte ze professionele conforme procedures, met beschuldigingen van wanpraktijken of aanranding door leraren, advocaten, maatschappelijk werkers, rechters etc.

Mensen met BPS drijven de spot met de #MeToo-beweging, omdat pogingen om vrouwen te beschermen worden verdraaid om valse beschuldigingen te doen voor hun wraakfantasieën. De #MeToo-beweging zou veel luider moeten zijn over waarom vrouwen valse beschuldigingen doen en dergelijke systemen beschermen tegen misbruik. Momenteel doen veel vrouwengroepen vrouwen die echt onrecht is aangedaan een slechte dienst door te zeggen dat vrouwen nooit liegen over misbruik. Dat doen ze wel, en de gemeenschappelijke factor is BPS of een andere cluster B-persoonlijkheidsstoornis.

Getuigenis 2 van Jason Rodgers (https://www.quora.com/)

Het is een zeer vermoeiend, emotioneel uitputtend en ernstig probleem om mee om te gaan, samen met de andere ongezonde copingmechanismen en gedragingen die BPS personen kunnen vertonen.  Afhankelijk van hoe gestoord het individu is, wordt bepaald hoe ver een borderline-patiënt kan gaan om zijn partner/vrienden of familieleden vals te beschuldigen van een misdaad die hij/zij waarschijnlijk in werkelijkheid niet heeft begaan, of om een ​​halve waarheid in zijn/haar misleide geest te verdraaien om het evangelie te laten klinken… of om in zijn/haar agenda van dat moment te passen. Wat zij op dat moment voelen is hun waarheid, ondanks alles wat er daarvoor bestond. Al het positieve dat je voor deze persoon hebt gedaan, bestaat nu gewoon niet meer.

Photo by Hisu lee

Het slachtoffer spelen en je partner valselijk beschuldigen van welke vorm van wangedrag dan ook kan geestverruimend zijn als je met deze personen in contact bent . In sommige gevallen lieg je onder ede of vertel je waanideeën aan gezagsdragers. Ze tonen hun extreme gevoel van verraad en zoeken extreme vergelding voor de kleinste beledigingen of vermeende misdaden.
Deze personen zijn in staat om afschuwelijke leugens te vertellen en kennen geen enkele schaamte in hun spel. Sommige mensen met BPS kunnen het slachtoffer spelen als een goed getrainde actrice, die een Oscar verdient.

Als je er getuige van bent, zul je niet begrijpen wat er gebeurt. Pas als je het zelf meemaakt, zul je volledig begrijpen wat ik schrijf. Iemand die beweert ooit van je gehouden te hebben, draait zich 180 graden om en probeert je te naaien. Vaak is het zo dat borderline-patiënten de chaos tot het uiterste drijven en geen redelijke oplossing voor een situatie kunnen vinden. Ze weigeren op te geven vanwege hun ‘winnen ten koste van alles’-mentaliteit. Wat er dan steevast gebeurt, is dat de zaken uit de hand lopen, omdat logica en rede niet erkend willen worden en hun emoties de realiteit dicteren in plaats van feiten en gevoelens. Op dat moment word je vals beschuldigd. Voor iemand met borderline is het in deze situatie makkelijker om de ander de schuld te geven van iets, dan om meteen toe te geven dat hij of zij iets verkeerd heeft gedaan. Omdat ze zo kwetsbaar en gebroken zijn, dat alles wat hun verwrongen geloofssysteem dat ze perfect zijn in twijfel trekt, met extreme reacties of consequenties wordt beantwoord.

Conclusie

Borderline persoonlijkheidsstoornis is een uitdagende psychische aandoening die gedrag en interpersoonlijke relaties kan beïnvloeden. Hoewel de meerderheid van de personen met BPS zich niet bezighoudt met het doen van valse beschuldigingen van seksueel misbruik, kunnen de symptomen van de stoornis in sommige gevallen de waarschijnlijkheid van dergelijk gedrag vergroten. Het begrijpen van deze relatie is cruciaal voor het bieden van passende ondersteuning en het waarborgen van rechtvaardigheid voor alle betrokken partijen. Door bewustzijn te creëren en gerichte interventies aan te bieden, is het mogelijk om de complexiteit van BPS aan te pakken en de incidentie van valse beschuldigingen te verminderen.

Video

Meer info en bronnen

Bleumer, P., Meijer, R. MBT voor patiënten met borderline: Zelfreflectie en inlevingsvermogen stap voor stap bevorderen . Psychoprakt 8, 20–26 (2016). https://doi.org/10.1007/s13170-016-0026-5

Fonds psychische gezondheid. (2011) Borderline. Als het evenwicht zoek is.  (2011)       Download brochure http://www.praktijkdebrug.nl/PDF/Borderline_mrt_2011.pdf

Borderline persoonlijkheidsstoornis. (2020) (https://narcismebelgie.be/borderline-persoonlijkheidsstoornis/) Geraadpleegd 12/01/2020

Borderline persoonlijkheidsstoonis. Wikipedia https://nl.wikipedia.org/wiki/Borderline-persoonlijkheidsstoornis  Geraadpleegd 12/01/2025

Borderline persoonlijkheidsstoornis https://hulpgids.nl/informatie/ziektebeelden/persoonlijkheidsstoornissen/cluster-b/borderline-persoonlijkheidsstoornis/ Geraadpleegd 15/01/2025

Borderline personality and False Allegations of Sexual Assault https://arizonaforensics.com/borderline-personality-and-false-allegations-of-sexual-assault/ Geraadpleegd 11/01/2025

Borderline Personality Disorder and False Sexual Assault Allegations https://ucmjdefense.com/borderline-personality-disorder-and-false-sexual-assault-allegations Geraadpleegd 11/01/2025

Borderline personality disorder, boundary violations, and patient- therapist sex: medicolegal pitfalls American Journal of Psychiatry  Volume 146 , Nummer 5  https://doi.org/10.1176/ajp.146.5.597

Commen Mensen met borderline liegen vaak : feit of onzin. https://commen.nl/borderline-en-liegen/ Geraadpleegd 11/01/2025

Engle, Jessica., O’Donohue, William. Pathways to false allegations of sexual assault. Journal of Forensic Psychology Practice, Vol 12(2), Mar, 2012. pp. 109-111.

Literatuur over de relatie Borderline en valse beschuldigingen inzake seksuele aanranding

Snyder, Scott  Research Articles on BPD and False Allegations of Sexual Assault Pseudologia fantastica in the borderline patient.. The American Journal of Psychiatry, Vol 143(10), Oct, 1986. pp. 1287-1289.

Samenvatting

Dit artikel beschrijft  4 gevallen van pseudologia fantastica, of pathologisch liegen, dat geassocieerd werd met borderline persoonlijkheidsstoornis (BPD) bij een 18-, 26- en 35-jarige vrouw en bij een 18-jarige man. Klinische, forensische en behandelingsimplicaties van deze stoornis worden besproken. Casussen illustreren de associatie tussen pathologisch liegen en narcistische bevrediging, een laag zelfbeeld en een fragiel gevoel van eigenwaarde bij BPS-patiënten.

Berger, Joseph (2004) Review of A Developmental Model of Borderline Personality Disorder. American Journal of Psychotherapy, Vol 58(2), 2004. pp. 253-255.

Samenvatting

Dit artikel bespreekt het boek ‘A Developmental Model of Borderline Personality Disorder’ van Patricia Hoffman Judd en Thomas H. Mc Glashan (zie record 2003-06987-000). Het grootste deel van het boek bestaat uit vier lange, gedetailleerde casussen van patiënten die tussen 1950 en 1975 in het Chestnut Lodge-ziekenhuis werden opgenomen en behandeld. Deze hoofdstukken worden ingeleid met een korte geschiedenis van Chestnut Lodge en een samenvatting van McGlashans retrospectieve beoordeling van alle patiënten die in die jaren in Chestnut Lodge werden behandeld. Het boek eindigt met twee hoofdstukken; één bespreekt behandelingsaspecten en de andere verklaart veel van de symptomatische en gedragsmatige kenmerken van deze patiënten zoals ze zich verhouden tot het ontwikkelingsmodel dat in het eerste hoofdstuk wordt geschetst. De auteurs concluderen dat borderlinepersoonlijkheidsstoornis (BPS) ontstaat bij een kwetsbaar individu vanwege een combinatie van die kwetsbaarheid en een teveel aan omgevingsstressoren, waarvan de meest prominente moederlijke deprivatie en/of mishandeling of misbruik is. De auteurs bevelen aan dat BPS-patiënten bij voorkeur door een team behandeld moeten worden. De auteurs dringen er ook bij therapeuten op aan zich ervan bewust te zijn dat deze patiënten vaak valse beschuldigingen doen .

O’donohue, William and Bowers, Adrian H. (2006). Journal of Investigative Psychology and Offender Profiling, Vol 3(1), Jan, 2006. pp. 47-74.

Samenvatting

Dit artikel bespreekt een beschuldiging van seksuele intimidatie of die waar of onwaar is. Of specifieke beschuldigingen waar of onwaar zijn, is belangrijk voor vragen over epidemiologie, klinische diagnose en behandeling, administratieve en juridische procedures, evenals het welzijn van daadwerkelijke slachtoffers en onschuldige vermeende daders. Het is naïef en schadelijk om te werken met de heuristiek: ‘Alle beweringen zijn waar’. De waarheid van veel beschuldigingen is echter erg moeilijk te bepalen, vooral zoals vaak het geval is wanneer er geen getuigen zijn, geen doorslaggevend hard bewijs en de aanwezigheid van een situatie waarin beide partijen uiteenlopende verklaringen hebben van de vermeende gebeurtenis. Er is weinig theoretisch of empirisch werk verricht over wat iemand ertoe zou kunnen brengen een valse beschuldiging van seksuele intimidatie te doen. Dit artikel geeft een overzicht van de complexiteit van onderzoeken naar seksuele intimidatie en somt 14 mogelijke paden op die leiden tot valse beschuldigingen: liegen; borderline persoonlijkheidsstoornis, theatrale persoonlijkheidsstoornis, psychose, genderdiscriminatie, middelenmisbruik, dementie, valse herinneringen, valse interpretaties, bevooroordeelde interviews, sociopathie, persoonlijkheidsstoornissen niet anderszins omschreven, onderzoeksfouten en fouten bij het bepalen van de mate van intimidatie.

Engle, Jessica en O’Donohue, William.  Pathways to false allegations of sexual assault.Journal of Forensic Psychology Practice, Vol 12(2), mrt. 2012. pp. 97-123.

Samenvatting:

Niet alle beschuldigingen van seksueel misbruik zijn waar. Helaas is er weinig onderzoek gedaan naar de prevalentie van valse beschuldigingen of paden die hiertoe leiden. Dit artikel stelt 11 paden voor die leiden tot valse beschuldigingen van seksueel misbruik: (a) liegen, (b) impliciete toestemming, (c) valse herinneringen, (d) intoxicatie, (e) antisociale persoonlijkheidsstoornis, (f) borderline persoonlijkheidsstoornis, (g) theatrale persoonlijkheidsstoornis, (h) delirium, (i) psychotische stoornissen, (j) dissociatie en (k) verstandelijke beperking. Deze paden vinden hun oorsprong in de psychologische diathesen  (=kwetsbaarheden) van het individu. Er is meer onderzoek nodig naar de frequentie van deze paden, manieren om deze nauwkeurig te detecteren en of er andere paden bestaan. https://www.tandfonline.com/doi/pdf/10.1080/15228932.2012.650071

Kröber, Hans-Ludwig. De schrittweise interactieve Entstehung een Fehlbeschuldigung seksuele Missbrauchs. Vertaalde titel: De stapsgewijze interactieve creatie van valse beschuldigingen van seksueel misbruik. Forensische Psychiatrie, Psychologie, Kriminologie, Vol 7(4), november 2013. pp. 240-249.

Samenvatting:

Valse beschuldigingen van seksueel misbruik en ook gewelddadig seksueel wangedrag door personen in een hechte relatie hebben vaak een lange ontwikkelingsgeschiedenis waarbij het vermeende slachtoffer steeds vaker andere personen betrekt die vervolgens worden gebruikt om de authenticiteit en waarheid van de beweringen te onderbouwen, zelfs voordat de beschuldigingen worden gedaan. Met behulp van drie gevallen als voorbeelden beschrijft dit artikel de gebruikte benaderingen die met name worden aangetroffen bij emotioneel instabiele borderline-persoonlijkheden. Wanneer een psychische stoornis of persoonlijkheidsstoornis van het vermeende slachtoffer wordt vermoed, moet de wilsbekwaamheid om te getuigen worden getest. Dit geldt niet alleen voor borderline-persoonlijkheidsstoornissen (die af en toe worden geherclassificeerd als posttraumatische stoornis), maar ook wanneer er symptomen van een puberteitscrisis, een adolescentiecrisis of een andere relevante crisis, zoals een posttraumatische stoornis, aanwezig zijn.

Hollida Wakefield en Ralph Underwager. (1990) Personality Characteristics of Parents Making False Accusations of Sexual abuse in Custody Disputes. IPT Volume 2, 1990 http://www.ipt-forensics.com/journal/volume2/j2_3_1.htm 

Samenvatting

Er werden dossiers van betwiste echtscheidings- en voogdijzaken beoordeeld waarin er valse beschuldigingen van seksueel misbruik waren. In veel van de dossiers was voldoende informatie om een ​​mening te vormen over de persoonlijkheidskenmerken van het individu. We vergeleken de persoonlijkheden van 72 ouders die vals beschuldigden en 103 ouders die vals beschuldigd werden met elkaar en met een controlegroep van 67 ouders die alleen voogdij hadden (die betrokken waren bij voogdijgeschillen, maar zonder beschuldigingen van seksueel misbruik). Alle zaken waren bij onze privékliniek binnengekomen.

De ouders die vals beschuldigden, hadden veel meer kans dan de andere twee groepen om een ​​persoonlijkheidsstoornis te hebben, zoals theatraal, borderline, passief-agressief of paranoïde. Slechts een kwart werd als normaal gezien. Ter vergelijking: de meeste personen in de controlegroep en in de vals beschuldigde groep werden als normaal gezien. Dit wordt besproken in termen van de betrokken dynamiek. Er wordt een voorgestelde typologie gepresenteerd van personen die valselijk beschuldigingen van seksueel misbruik doen in echtscheidings- en voogdijgeschillen.

Beschuldigingen van seksueel misbruik van kinderen zijn de afgelopen 10 tot 15 jaar dramatisch toegenomen. Sommige autoriteiten beweren dat dit wordt veroorzaakt door een toename van daadwerkelijk misbruik van kinderen en dat we midden in een epidemie van kindermisbruik zitten. Anderen suggereren dat er mogelijk geen toename is in misbruik, maar eerder een toename in het melden van misbruik. Dit is een hoopvollere visie, omdat het aangeeft dat we succesvol zijn in onze pogingen om effectief te reageren op de realiteit van kindermisbruik. Valse beschuldigingen van seksueel misbruik nemen ook toe, hoewel er onenigheid is over de frequentie en aard van valse claims. Veel professionals geloven echter dat valse beschuldigingen een serieus probleem zijn geworden in wraakzuchtige en boze echtscheidings- en voogdijgevechten. Als gevolg daarvan hebben dergelijke valse beschuldigingen veel publiciteit gekregen en zijn er veel artikelen over verschenen in de literatuur (Ash, 1985; Benedek & Schetky, 1985a & b; Bishop & Johnson, 1987a & b; Blush & Ross, 1987; Brant & Sink, 1984; Bresee, Stearns, Bess, & Packer, 1986; Dwyer, 1986; Ekman, 1989; Ferguson, D., 1988; Gardner, 1986 & 1987a; Goldzband & Renshaw, ongedateerd; Gordon, 1985; Green, 1986; Green & Schetky, 1988; Hindmarch, 1990; Jones & Seig, 1988; Levine, 1986; Levy, 1989; MacFarlane, 1986; Murphy, 1987; Ross & Blush, 1990; Schaefer & Guyer, 1988; Schuman, 1986; Sink, 1988b; Spiegel, 1986; Thoennes en Pearson (1988a & b); Underwager & Wakefield, 1989; Wakefield & Underwager, 1988; Wakefield & Underwager, 1989; Yates & Musty, 1988).

Ross en Blush (1990) beschrijven drie persoonlijkheidspatronen die ze hebben waargenomen bij ouders die hen ten onrechte beschuldigen. De eerste is de theatrale persoonlijkheid . Deze persoon lijkt angstig, bezorgd en nerveus en presenteert zichzelf als slachtoffer van haar vervreemde echtgenoot. Ze beschrijft zichzelf als gemanipuleerd, gedwongen en fysiek of psychologisch mishandeld door deze echtgenoot en ziet haar kind nu als in gevaar om slachtoffer te worden van hem. Haar interpretatie van het gedrag van haar kind lijkt een verlengstuk te zijn van haar eigen gevoelens, met als gevolg dat ze ongebruikelijke en ongepaste seksuele zorgen over haar kind ontwikkelt. Ze kan regelmatig de genitaliën van haar kind onderzoeken, het kind meenemen voor herhaalde medische onderzoeken of het kind ondervragen over mogelijke seksuele activiteit.

De gerechtvaardigde vindicator is een variant van de theatrale persoonlijkheid. Deze vrouw biedt aanvankelijk een intellectueel georganiseerde, assertieve en gerechtvaardigde agenda met veel feiten, cijfers en meningen die haar bewijs ondersteunen. Ze presenteert zichzelf als terecht verontwaardigd en bezorgd over het gedrag van haar echtgenoot. Wanneer er echter om verduidelijking wordt gevraagd met betrekking tot de details, wordt ze vijandig, weerbarstig en passief-agressief. Ze zal zelfs zorgvuldig geformuleerde vragen beargumenteren en weerleggen, zal waarschijnlijk het contact met de evaluator die haar uitspraken betwist, verbreken en kan dreigen met een rechtszaak of ethische klachten.

De borderline persoonlijkheid , door een basale theatrale neiging en de stress van de scheiding, functioneert op een zeer disfunctionele manier en kan het contact met de realiteit verliezen. Deze persoon kan het gemakkelijkst worden geïdentificeerd door eigenaardige en bizarre beschrijvingen van gebeurtenissen in haar geschiedenis.

De persoonlijkheidskenmerken van de betrokken partijen wanneer beschuldigingen van seksueel misbruik aan de oppervlakte komen in een bittere echtscheiding en voogdij, moeten worden overwogen bij het evalueren van de beschuldigingen. Bij gebrek aan ondersteunend bewijs, wanneer de ouder die de beschuldiging doet gestoord is en de beschuldigde psychologisch normaal is, moet een valse beschuldiging worden overwogen.

Bailey, J.M. & Shriver, A.  Does Childhood Sexual Abuse Cause Borderline Personality Disorder? Department of Psychology, Northwestern University, Evanston, Illinois, USA  https://www.falserapetimeline.org/false-rape-6365.pdf

Samenvatting

Uit diverse onderzoeken is gebleken dat vrouwen met een borderline-persoonlijkheidsstoornis vaker dan controlepersonen een geschiedenis van seksueel misbruik in de kindertijd melden. Onderzoekers zijn er over het algemeen van uitgegaan dat seksueel misbruik in de kindertijd een borderline-persoonlijkheidsstoornis veroorzaakt, maar er zijn andere mogelijke interpretaties van de associatie. We hebben psychologen ondervraagd over de waarschijnlijkheid dat patiënten met verschillende persoonlijkheidsstoornissen gedrag vertonen dat relevant is voor verschillende alternatieve interpretaties. In vergelijking met patiënten met andere persoonlijkheidsstoornissen en met de ‘typische poliklinische’ werden patiënten met een borderline-persoonlijkheidsstoornis beoordeeld als bijzonder waarschijnlijk om sociale interacties verkeerd te interpreteren of verkeerd te herinneren, manipulatief en overtuigend te liegen en vrijwillig destructieve seksuele relaties aan te gaan, mogelijk zelfs op jonge leeftijd. We bespreken de aannemelijkheid van relevante alternatieve interpretaties van de associatie tussen seksueel misbruik in de kindertijd en borderlinepersoonlijkheidsstoornis.

Lisa Zeiderman Esq., CFL The Threat of False Allegations in the #MeToo Era Protect yourself in a high-conflict divorce. https://www.psychologytoday.com/intl/blog/legal-matters/201903/the-threat-of-false-allegations-in-the-metoo-era  Geraadpleegd 11/01/2025

Samenvatting

Als advocaat op het gebied van familierecht en huwelijkszaken werk ik regelmatig samen met therapeuten bij zaken over de voogdij over kinderen en echtscheidingszaken met veel conflicten. Ik heb ontdekt dat een van de grootste uitdagingen voor elk getrouwd stel of stel dat gaat scheiden , is wanneer een van hen of beiden aan een psychische stoornis lijdt.

Er kan niet worden ontkend dat extreme stress psychische aandoeningen kan verergeren. Er zijn meer verhalen dan ik kan vertellen die illustreren dat psychische problemen tot een hoogtepunt komen tijdens de aanloop naar een scheiding, tijdens rechtszaken en tot het uiterste tijdens de rechtszaak, waardoor wat doorgaans een uitdagend en pijnlijk proces is, nog moeilijker wordt voor beide partners, en ook voor de betrokken kinderen.

Een van de trends die we zien in dit #MeToo-tijdperk zijn valse beschuldigingen van mishandeling of aanranding door een boze, irrationele en wrokkige echtgenoot. Het is belangrijk om op te merken dat er veel beschuldigingen zijn die waar en bewezen zijn, en die heel serieus genomen moeten worden, maar er zijn ook valse beschuldigingen die worden gedaan om een ​​juridische strijd of voogdij over de kinderen te “winnen” of, nog erger, om “gelijk te krijgen” en de andere echtgenoot te vernietigen.

Borderline persoonlijkheidsstoornis is soms aanwezig in dit soort gevallen. Volgens de Mayo Clinic zijn enkele van de symptomen van BPS: “een intense angst om verlaten te worden, zelfs extreme maatregelen nemen om echte of ingebeelde scheiding of afwijzing te vermijden” en “een patroon van onstabiele intense relaties, zoals iemand idealiseren op het ene moment en dan plotseling geloven dat de persoon niet genoeg om me geeft of wreed is.” In essentie is het denkproces dat je óf voor me bent óf tegen me, en als je eenmaal tegen me bent, zal ik je koste wat kost vernietigen.

Deze symptomen, en andere, kunnen iemand ertoe aanzetten om iets te doen wat anderen ondenkbaar vinden: iemand beschuldigen van een misdaad die hij/zij niet heeft begaan, uit wat voor hen een echt gevoel van wanhoop is. En mensen die lijden aan BPS merken vaak dat hun symptomen verergeren tijdens stressvolle gebeurtenissen in hun leven. Een echtscheiding met veel conflicten valt zeker in die categorie.

Helaas is het, ongeacht de katalysator, ook als een aanklacht wordt gedaan door iemand die duidelijk lijdt aan emotionele nood, erg moeilijk om de reputatie van een persoon volledig te zuiveren na een valse beschuldiging. Zo’n aanklacht kan de echtgenoot die onterecht werd beschuldigd onherstelbaar schaden, zowel emotioneel als financieel. Helaas heb ik mensen gezien die getrouwd waren met echtgenoten met borderline persoonlijkheidsstoornissen die ten onrechte werden gearresteerd, ten onrechte werden beschuldigd van kindermishandeling en hun baan verloren. Hoewel de valsheid van de beschuldigingen en de mentale toestand van hun echtgenoot allemaal aan het licht kunnen komen na een lange, langdurige en dure rechtszaak, moet men nog steeds een schijnbaar eindeloze strijd doorstaan.