Het was een donderdag vol slecht nieuws. Het begon ’s ochtends met de aankondiging dat Steve Stevaert zich voor de correctionele rechtbank zou moeten verantwoorden voor de verkrachting van een vrouw, en eindigde in de vooravond met het bericht dat zijn levenloze lichaam was gevonden in het Albertkanaal.
Het was in 2015 nieuws dat iedereen met verstomming sloeg. Een beschuldiging van verkrachting. Het was de schande te veel voor Steve Stevaert. In plaats van zich voor de rechtbank te verdedigen verkoos hij de dood. Het ooit tot ieders verbeelding sprekende succesverhaal van de sympathieke Hasseltse volksheld kent zo een in- en intriest einde, met een radeloze sprong in het ijskoude water van het Albertkanaal. De nieuwe feiten waarvan Steve Stevaert werd beschuldigd waren ernstig. In september 2010 was hij te gast in het programma ‘Goedele Nu’, met Goedele Liekens. Ook aanwezig die avond waren Natalia en model Jess Donckers. En een woordvoerster van een overheidsbedrijf. Met de dame in kwestie had Steve kennelijk een klik. Na de opnamen gingen ze iets eten, waarna hij haar – volgens gerechtelijke bronnen – op zijn Brusselse kantoor uitnodigde. Om de uitzending van ‘Goedele Nu’ te bekijken. Volgens de vrouw werd ze daar door Stevaert aangerand. Meteen na de feiten zou hij z’n chauffeur hebben gesommeerd, om de dame terug naar haar geparkeerde auto te brengen. Enkele dagen later zou zij bij haar huisarts zijn
geweest, om blessures te laten vaststellen.
Maar een klacht kwam er nog niet. Die zou pas ruim twee jaar later volgen, in 2013. De vrouw zou zich lange tijd zorgen hebben gemaakt om haar carrière bij het overheidsbedrijf waar zij tewerkgesteld was. Toen ze naar verluidt voor zichzelf uitmaakte dat ze elders een loopbaan zou uitbouwen, hield niets haar nog tegen om alsnog klacht in te dienen tegen Steve
Stevaert. In het grootste geheim werd vervolgens een onderzoek gevoerd. Met verschillende verhoren van Stevaert zelf uiteraard. Die zou volgens ingewijden eerst ontkend hebben, om het nadien over ‘wederzijdse instemming’ te hebben.
Steve Stevaert (60) wist heel goed dat het gerecht de verkrachtingszaak bijzonder serieus nam. Minstens driemaal is hij verhoord over zijn rol als vermeende dader. De eerste maal werd hij thuis in Hasselt opgepakt en meegenomen voor verhoor naar Brussel. Later volgde ook een confrontatie met de betrokken vrouw. Confrontatie leverde niets op.
Stevaert werd begin juni 2013 – zo’n vijf maanden nadat een vrouw een klacht tegen hem had ingediend wegens verkrachting – door enkele Brusselse agenten in zijn huis in Hasselt opgepakt. De oud-politicus werd naar Brussel gebracht en verhoord. Tijdens dat eerste verhoor zou Stevaert elke vorm van seksueel contact ontkend hebben. Later volgden nog minstens twee politieverhoren. In die latere verhoren sprak hij wel van seksueel contact, “maar met wederzijdse toestemming”. Stevaert werd ook geconfronteerd met het vermeend slachtoffer, maar die confrontatie draaide op niets uit. Van de verhoren wist de buitenwereld of zijn familie niets af. Enkel Goedele Liekens en zijn privéchauffeur waren op de hoogte, omdat ook zij verhoord waren. Tijdens de verhoren en de confrontatie werd Stevaert telkens gevraagd of hij geen raadsman wilde consulteren. Telkens was het antwoord negatief, hoewel hij dat in een ander gerechtelijk dossier – de afpersingszaak rond twee Marokkaanse prostituees – wel deed. Met name door de toppleiter Jean-Philippe Mayence. Waarom in dit geval niet? Dat weet alleen Stevaert. Zeker is dat het een bewuste keuze was. Want ook een Salduz-advocaat wees hij van de hand.
Een zware straf hing hem boven het hoofd, dat wist Steve Stevaert. Als hij schuldig zou worden bevonden, dreigde misschien zelfs een verblijf in de gevangenis. Het Brusselse parket nam de zaak alvast niet licht op. De verzwarende omstandigheid ‘machtsmisbruik’ werd aan de beschuldiging toegevoegd. Steve zag nog slechts één uitweg. De meest schrijnende. Wat hij tegen het parket had gezegd, over de afscheidsbrief die hij op zak had: het waren helaas allerminst loze woorden. Nadat het schokkende bericht over de vermeende verkrachtingszaak in alle vroegte op Belgische én buitenlandse nieuwssites was verschenen, voerde voormalige toppoliticus Stevaert zijn droevig wanhoopsplan uit.
Vreemg genoeg had de betrokken dame pas aanklacht tegen Stevaert gedaan drie jaar na de feiten. Er kwam heel wat heibel in de media waarom de dame niet onmiddellijk naar de politie was gestapt en zo lang had gewacht.
“Ik ben verkracht geweest in een relatie. Ik ben niet naar de politie gegaan, maar ik heb de relatie verbroken en die kerel gezegd dat ik niet zal instaan voor de gevolgen als hij ooit nog in mijn buurt komt. Ondertussen leeft hij als marginaal en ik als succesvolle zelfstandige vrouw. Voor mijn part wraak genoeg.” Bij ‘woord tegen woord’ mag een strafrechter enkel veroordelen als er bewijzen zijn, zelfs als de aanklager 200% zeker is. Ashley Vandekerckhove, de jonge vrouw die verkracht is geweest en ook pas drie jaar later aangifte deed, zal het moeilijk hebben om haar ex-vriend te laten veroordelen wegens verkrachting, want het is woord tegen woord. Maar de aangifte zal rust in haar leven brengen, en dat is veel waard. De vrouw die aangifte deed van verkrachting door Stevaert heeft wél een bewijs: de vaststellingen van haar huisarts na de feiten. A. De Preter, Antwerpen
Professor Elias deed op een privébericht op Facebook voorzichtig melding dat de dame toch dan wel lang had gewacht met de betrokken aangift. Hij kreeg via de media de wind van voren, tot zelfs mensen die zijn ontslag als professor eisten. Studente Ashley Vandekerckhove gooide daarna uit woede en frustratie een videoboodschap online, om professor Willem Elias lik op stuk te geven. Die had zich via Facebook de bedenkelijke vraag gesteld waarom het drie jaar duurde vooraleer het vermeende slachtoffer van Steve Stevaert naar buiten kwam met haar verhaal. Ashley, naar eigen zeggen ook slachtoffer van een verkrachting, legt daarbij uit waarom het zo lang geduurd heeft. “De schaamte, schuldgevoel en onbegrip waren gewoon te groot.” Net als het vermeende slachtoffer van Stevaert, duurde het ook drie jaar vooraleer ze met haar verhaal naar buiten kwam.
Willem Elias, decaan op de afdeling psychologie van de Vrije Universiteit Brussel, stuurde via Facebook een bericht de wereld in, waarin hij onder meer ook stelde dat iemand voor een verkrachting onmiddellijk naar de politie stapt en niet drie jaar later, waarbij hij dus volgens sommigen insinueerde dat het slachtoffer niet geloofwaardig overkwam. Dat leverde meteen een golf an reacties op. Twee weken eerder had columnist Marc Didden de toorn van de sociale media gevoeld nadat hij een blogschrijfster omschreef als een ‘Juffrouw Truttenbol’ die ‘zich erover beklaagde dat ze wel eens nagefloten wordt door bronstige bouwvakkers’. Onder de noemer ‘Wij overdrijven niet’, stuurden heel wat vrouwen hun verhalen over seksuele intimidatie de wereld in.
Daags na de zelfdoding van zijn vriend richtte de moraalfilosoof zich op zijn openbare Facebookpagina tot de vrouw die Stevaert had aangeklaagd voor verkrachting: “Aan de dame die deze beslissing op haar geweten heeft, toch graag dit: voor een verkrachting ga je onmiddellijk bij de politie, of desnoods de dag nadien. Niet drie jaar later.” Een storm van verontwaardiging ontstak op sociale media. Rector Paul De Knop reageerde snel. De uitspraak was “ongepast en een universiteit onwaardig”, maar daarmee was de kous niet af. De Facebookpagina van de decaan bleek nog seksistische schrijfsels van vroegere datum te tellen. Geraffineerde stukjes over hoe “een kut niet door 1 man versleten kan worden, daar heeft god of de natuur voor gezorgd”. In volle DSK-periode, badineerde hij: “Waar gaan we naartoe als een mens al het kamermeisje niet mag neuken? Bij Louis XIV maakten ze daar geen spel van.”
Strafpleiter Sven Mary heeft naar eigen zeggen de voorbije dagen met stijgende verbazing in de pers de commotie rond professor Willem Elias gevolgd. Professor Elias, decaan van de faculteit Psychologie en Educatiewetenschappen, postte na de zelfdoding van Steve Stevaert op Facebook een bericht waarin hij de verklaring van de vrouw die Stevaert aankloeg, in twijfel trok.
Hij gaf haar ook expliciet de schuld voor het overlijden. Daarna doken er in de pers ook nog een reeks vrouwonvriendelijke uitspraken op die Elias de voorbije maanden en jaren op Facebook postte. ‘Ik ken die man niet. Maar de manier waarop hij aangepakt wordt, vind ik er zwaar over. Tot zelfs het eisen van zijn ontslag toe. Hij krijgt mijn onvoorwaardelijke steun in deze maatschappij van lafaards. Je Suis Charlie, is blijkbaar snel vergeten.’ Vond u de uitspraken van Elias in de zaak-Stevaert en de vrouwonvriendelijke uitspraken die daarna opdoken op Facebook
er dan niet zwaar over? ‘Of ik zijn uitspraken er zelf over vind of niet, doet er niet toe. Een mening is een mening. Hoe verwerpelijk die volgens sommigen ook is. Bovendien heeft Elias die uitspraken op zijn privé-Facebookaccount gedaan. Daar heeft niemand zaken mee.’
Toch enige nuance bij het verhaal van Stevaert
Steve had niet veel inhoud in echte levensbeschouwelijke filosofieën. Met alle respect voor mijn goeie vriend, maar: wanneer macht niet gebaseerd is op een sterke levensbeschouwelijke inhoud, ontspoort ze haast altijd. Dat is ook het drama van Steve geweest.” “Hij had gewoon niet genoeg respect voor zijn medemensen”, vervolgt hij. “Als je met vrouwen in de koffer duikt en je zet hen nadien zo snel mogelijk buiten, en je wil zelfs hun naam niet weten, dan moet je niet verbaasd zijn dat sommige vrouwen ook wel eens kwaad kunnen worden. Steve zag daar ook het gevaar niet van in. Nochtans is zo’n inzicht essentieel, vooral als je macht hebt.” “Steve was een liefdesspons”, gaat de vriend verder. “Hij zoog aandacht, affectie en liefde op. Van mensen in het algemeen, trouwens. Hij had een tekort aan liefde, in zijn hoofd welteverstaan. Want Marleen hield wel veel van hem. Hij analyseerde ook niet waarom hij een tekort aan liefde ervoer. Ik zei dikwijls tegen hem: ‘Een beetje minder liefde en wat meer respect, werkt beter.’ Maar nee, hij moest iedere dag aandacht hebben. En affectie. Ook van vrouwen.”
In de loge van AA Gent zien getuigen op een avond hoe Stevaert zijn boekje te buiten gaat met een jobstudente. “Hij kwam al duidelijk gearroseerd in de loge aan, dronk tijdens de match een wodka-cola of tien, elf. En hij werd grof tegen de jobstudente die zijn tafel bediende. De woorden die hij uitkraamde, waren tot en met seksueel doordrongen. Hij had het over haar borsten, over alles wat je je daar maar bij kan inbeelden. De vraag ‘ga je met me mee?’ stelde hij net niet, maar het scheelde niet veel. Dat meisje wist niet meer waar ze nog moest kijken, het was zo duidelijk dat hij haar wilde binnendoen. Eén van Stevaerts tafelgenoten is opgestapt, omdat hij het niet langer kon aanzien.
Stevaerts intimi schrikken niet. Zijn inner circle is op de hoogte van zijn seksuele honger, wéét waar de toppoliticus in zijn vrije uren mee bezig is. “Want hij pochte daar gewoon zelf mee”, zegt een sp.a’er daarvan. “Steve bazuinde zelf rond dat hij op Cuba, wanneer hij daar met vrienden was, het gezelschap van mooie prostituees opzocht. Hij was één van de beste Cuba-kenners die ik ken, maar: die mooie dames hoorden er ginds dus blijkbaar ook bij. Over zulke dingen pochen, dat zie je wel meer bij machtsmensen. Dat heet: normvervaging.” Zo vertelt Stevaert op het toppunt van zijn roem ongegeneerd verhalen aan vrienden, over vrouwen die hij in zijn auto kan krijgen en met wie hij, terwijl zijn chauffeur aan het rijden is, een nummer maakt. En hoe hij die vrouwen nadien in the middle of nowhere buitenzet. Zegt één van die vrienden daarover: “Steve had zo’n beetje een feodale kasteelheer-houding. Zo, van: ‘Het is niet erg dat de bedienden het merken, want die zijn toch maar een deel van het meubilair’.” Steve vond dat hij, wanneer hij een vrouw veroverd had, heel snel heel koud moest zijn. ‘Anders blijven ze bellen.’ Waarop ik dan altijd zei: ‘Ge kunt toch ook gewoon hoffelijk blijven.’ Op recepties kon hij naar me toe komen en zeggen: ‘Da’s een schoon madam daar. Gij kent die. Kunt gij haar telefoonnummer niet gaan vragen?’ ‘Vraag het haar zelf, Steve. En trouwens, haar man loopt hier ook rond, vraag het misschien aan hem.’ Op het einde van de avond bleek hij dan toch haar nummer te hebben. Dat hij daarmee te koop liep, vond ik nog het ergst.”
Enkele reacties van lezers in de krant Het Laatste Nieuws (07/04/20215)
‘Ik heb me in dat verband trouwens ook geërgerd aan het taalgebruik van de rector, die de vrouw in kwestie uit de zaak-Stevaert consequent het “slachtoffer” noemde.’
Is ze dan geen slachtoffer? ‘Misschien is ze dat wel, maar dat weet ik niet. En de rector weet dat ook niet. Niemand weet dat. Slachtoffer word je pas als de dader wordt veroordeeld, niet voordien. En in deze zaak zullen we om evidente redenen nooit weten of ze een slachtoffer is of niet. Vandaag is ze hoogstens een benadeelde partij. ‘ De uitspraken van professor Elias maakten veel los. Ze zetten er onder anderen Ashley Vandekerckhove toe aan om met haar verhaal over verkrachting naar buiten te komen op Youtube (DS 7 april) en het ontslag van Elias te vragen.
‘Ik heb dat filmpje gezien op Youtube, ja. Ik vind het ongelooflijk dat ze dat gedaan heeft en dat zoiets ook nog toegejuicht wordt door sommigen. Ze maakt haar ex-vriend af op Youtube zonder wederwoord. En dat kan zomaar.
Als dat meisje verkracht is, moet ze naar de politie stappen. En dan is het aan de politie en het gerecht om uit te maken of er genoeg elementen zijn om de vermoedelijke dader te veroordelen.’
‘Maar waarom moet ze dat ook nog eens open en bloot in de pers vertellen? Heeft die ex-vriend die ze als dader bestempelt dan geen rechten? Ik weet niet of ze haar eigen zaak voor de rechtbank op die manier goed heeft gedaan.’ ‘Ik vind echt dat het moet gedaan zijn met het afmaken van mensen in de pers. Het moet gedaan zijn met het vermoeden van schuld te zetten in plaats van het vermoeden van onschuld.’
Misbruik
Ik heb hier een dubbel gevoel bij. Na drie jaar is het inderdaad woord tegen woord. Ik heb begrip voor de slachtoffers van verkrachting, maar er wordt ook misbruik van gemaakt. Relatie is uit, dus we gaan na afloop maar eens gaan zeggen dat we verkracht zijn. Wie kan dit nog bewijzen, wie zegt dat het geen natrappen is na een verbroken relatie? Na de zaak-Dutroux
waren ineens ook veel kinderen slachtoffer… Vaak bleken het kinderen van gescheiden ouders te zijn. Na onderzoek bleek het vermeende misbruik door de andere partner niet waar te zijn.
Ook Griet op de Beeck reageerde : “Maar als ik terugdenk aan de uitspraken die ik de voorbije week over verkrachting las, overigens ook van vooraanstaande figuren, vroeg ik me af of het hier eigenlijk wel zoveel beter is. Ik neem vanzelfsprekend geen stelling in over de zaak tegen Steve Stevaert, dat kan niemand, maar lezen: “Voor een verkrachting ga je meteen naar de politie, niet drie jaar later”, of: “Slachtoffers die door chauffeurs nog afgezet worden zijn ook zeldzaam”, bijna evenzeer. Alsof wij ook niet weten hoeveel schaamte en misplaatst schuldgevoel vrouwen voelen als ze zoiets hebben meegemaakt. Alsof wij niet beseffen dat verkrachting minstens evenveel over macht als over seks gaat. Alsof wij nog niet begrepen hebben dat verkrachting een veel ruimer begrip is dan door zes kerels op een bus gepenetreerd worden. Ik kon alleen maar denken: niet alleen daar, maar ook hier valt er verdorie nog veel aan de weg te timmeren.”
Toenmalig staatssecretaris Elke Sleurs wilde de hele polemiek rond de verkrachtingszaak waarin wijlen minister van staat Steve Stevaert (60) betrokken was, aangrijpen om de drempel om verkrachting aan te geven te verlagen. Zodat geen enkel slachtoffer drie jaar moet aarzelen om aangifte te doen. Helaas valt misbruik van deze maatregel nooit uit te sluiten. W.J. (61) werd door zijn ex-vriendin vals beschuldigd van pedofilie en verkrachting en moest de hele lijdensweg doorstaan, die Stevaert zichzelf wou besparen.
`Ik zal je nog wel hebben, man! Dat waren de laatste woorden van mijn ex toen ik haar na een relatie van zeven jaar aan de deur zette”, zegt W. “H. was meer dan twintig jaar jonger. De generatiekloof tussen ons begon steeds zwaarder door te wegen en ik was de dagelijkse ruzies beu. Maar H. pikte het niet. En twee maanden later had ze mij inderdaad goed liggen.
Op een zondag stonden er plots twee rechercheurs voor de deur. Ze drongen erop aan om mee te komen naar hun bureau voor een ondervraging. Ze wilden ook een huiszoeking doen en mijn laptop en gsm meenemen voor onderzoek.
Ik begreep het niet, maar het had blijkbaar te maken met de breuk met mijn ex. Toen de rechercheurs me wegbrachten, stond zij toevallig aan de overkant van de straat toe te kijken met een grote glimlach op haar gezicht. Pas veel later viel mijn frank en moest ik weer aan haar laatste woorden denken. Tijdens het verhoor begonnen de rechercheurs ineens over de dochter van H. En ze lieten een briefje zien, waarin dat meisje, dat toen dertien was, had geschreven dat ik haar had betast en meermaals verkracht. Ik schrok mij te pletter. Wat was dat allemaal?”
Hoe voelde jij je bij al die beschuldigingen?
“Ik zat erbij als een geslagen hond. Het verhoor was heel intimiderend en verregaand. Bovendien besliste de procureur om mij meteen aan te houden. Ik mocht alleen even over huis voor andere kleren. Daarna namen ze vingerafdrukken en foto’s, zoals bij een echte gangster, en vloog ik de bak in. Die nacht heb ik geen oog dichtgedaan. ’s Ochtends werd ik in een geblindeerde wagen met handboeien aan naar de rechtbank gevoerd. Ik kon alleen maar bij mezelf denken: nu ben ik ver gekomen.”
Hoe verliep de zitting in de rechtbank?
“Heel gespannen. Na het voorlezen van alle verklaringen besloot de rechter om mij te laten gaan, maar ze verwittigde mij dat het meisje op hetzelfde moment in het ziekenhuis werd onderzocht. Als er sporen van misbruik zouden worden gevonden, dan zou ik onmiddellijk opnieuw worden opgepakt. Het maakte mij doodsbenauwd, want dat meisje was aan het puberen. En tegenwoordig beginnen ze er vroeg aan. Stel je voor dat ze toch al met een vriendje naar bed was geweest? Dan konden ze alles in mijn schoenen schuiven.” `Je kunt je niet voorstellen wat zulke zware beschuldigingen met een mens doen… goed wetende dat je onschuldig bent’
Maar ze vonden niets?
“Nee, tot mijn grote opluchting was ze nog maagd. Tijdens elk verhoor klonk S. haar verhaal ook telkens een beetje anders. Alsof ze zelf niet meer wist wat ze de vorige keer had verteld. Dat pleitte in mijn voordeel, maar ondertussen was er wel een hele gerechtelijke molen op gang gekomen waar ik niet onderuit kon. Ik moest verplicht naar een psychiater en een psycholoog om uit te sluiten dat ik symptomen van pedofilie vertoonde. Nadien moest ik ook nog een test met de leugendetector doorstaan. Je zit daar in een zetel, verbonden met allerlei sensoren. Net een elektrische stoel. Alle onderzoeken spraken de beschuldigingen tegen, maar desondanks besloot de rechter me toch door te verwijzen naar de correctionele rechtbank. Hierdoor sleepte de zaak drie jaar aan. Emotioneel is dat heel zwaar, want zo’n smerig hoofdstuk wil je zo snel mogelijk afsluiten. Ik stond met dit drama op en ging ermee slapen. Vooral ’s avonds in de zetel begon het molentje in mijn hoofd te draaien. Waarom? Ik heb met mijn ex contact opgenomen omdat ik antwoorden wilde. Maar ze had met mij geen zaken meer, zei ze, en liet mijn sms’en meteen opnemen in het dossier.”
De rechter sprak je, na die drie jaar, op alle vlakken vrij?
“Ja. Het openbaar ministerie is mijn advocaat meteen in zijn betoog gevolgd. De advocaat van de tegenpartij stribbelde natuurlijk tegen, mijn ex had gehoopt om een morele schadevergoeding van 10.000 euro uit de brand te kunnen slepen. Voor mij is de zaak zo klaar als een klontje. Mijn ex heeft haar dochter gewoon tegen mij gebruikt om wraak te nemen. Ik kan alleen maar hopen dat de dochter van H. op een dag tot inkeer komt. Dat ze beseft welk onrecht mij is aangedaan, de waarheid vertelt en haar excuses aanbiedt.”
Was er ooit een confrontatie tussen jou en je stiefdochter?
“Nee, ik wou dat heel graag, maar blijkbaar mocht dat niet, omdat ze nog minderjarig was. Om diezelfde reden moest zij ook niet aan de leugendetector. Achteraf heb ik mezelf vaak vervloekt. Eigenlijk had ik wat asocialer tegen die kinderen moeten zijn. Maar ze waren een deel van het gezin, je probeert er goed voor te zorgen… Als H. en ik samen waren gebleven, dan waren al mijn bezittingen later ook voor haar kinderen geweest. Ik kan het nog altijd niet geloven dat ze zo ver is gegaan. Maar misschien had ik beter moeten weten. H. heeft de papa van haar kinderen na de scheiding ook geld uit de zakken proberen te kloppen.”
Kun jij je indenken dat de schaamte bij sommige beschuldigden, los van de schuldvraag, zo groot is dat ze er niet meer willen zijn?
“Als ik het nu echt gedaan zou hebben, dan zou ik mij vreselijk schuldig voelen. En dan een proces? Nee, dat wil ik niet meemaken. Je voelt toch een zekere schaamte en schande als je daar wordt binnengebracht. In die rechtbank mag jan en alleman zitten. Rechtenstudenten, journalisten… en dan moet je je verhaal doen, terwijl iedereen zit te luisteren. Dan voel je je echt klaar staan om aan de schandpaal te worden genageld. Als ik schuldig was, dan zou ik er misschien ook een einde aan maken. Maar ik heb niks gedaan. Ondertussen heb ik die zaak achter mij gelaten, maar er blijft toch een wrange nasmaak. Dit draag ik mee voor de rest van mijn leven. Elke klacht moet natuurlijk ernstig onderzocht worden en daders desgevallend bestraft worden, maar als man ben ik toch alert geworden voor misbruik. Ik ben nog altijd vrijgezel. Soms denk ik ook wel eens: stel dat ik met een vrouw de koffer induik en ze dient daags nadien klacht in, dan heb ik het aan mijn been.”
Amper had het parket het overlijden van minister van staat Steve Stevaert bevestigd, of de vrouw die hem van verkrachting beschuldigde werd op de sociale media door de mangel gehaald. Niet het minst door professor Willem Elias, die ondertussen onder druk van de VUB zijn excuses heeft aangeboden. Veel mensen hechtten geen geloof aan haar verhaal. Was zij niet vrijwillig meegegaan naar Stevaerts kantoor? En waarom had ze drie jaar gewacht om de feiten aan te geven? Of Stevaert zich schuldig heeft gemaakt aan verkrachting, zal wellicht nooit meer duidelijk worden. De zaak heeft intussen veel meer mensen geraakt dan alleen de rechtstreeks betrokkenen. Naar schatting negentig procent van de verkrachtingen wordt niet bij de politie aangegeven, en de vele negatieve reacties van de voorbije weken zullen wellicht nog meer vrouwen afschrikken. ‘Heel erg vind ik dat’, zegt Bernadette Baeyens, eerste substituut bij het parket van Gent, die zich vooral met zedenzaken bezighoudt. ‘De voorbije jaren hebben we hard gewerkt om de drempel om aangifte te doen te verlagen. Maar door alle ongenuanceerde meningen die onder meer op sociale media zijn gepost, zetten we nu weer een grote stap achteruit. Verkrachting is hier al sinds 1801 strafbaar, maar toch stellen sommigen de definitie van verkrachting nog altijd ter discussie.
Waarom doen zo veel verkrachtingsslachtoffers geen aangifte?
Bernadette Baeyens: Omdat ze zich schamen of bang zijn voor het verwijt dat ze de feiten hebben uitgelokt. Daarom gebeurt het weleens dat vrouwen de gebeurtenissen tijdens het verhoor aandikken: ze denken dat ze maar echt verkracht zijn als er zwaar geweld mee gemoeid was. Maar dat klopt natuurlijk niet en de politie en het parket denken daar ook niet zo
over. Veel slachtoffers voelen zich enorm schuldig. Zeker als ze dronken waren op het moment dat ze werden verkracht. Maar voor mij is het net een verzwarende omstandigheid als de dader misbruik maakt van zo’n situatie omdat hij denkt dat zijn slachtoffer dan geen aangifte zal durven te doen. Er zijn verkrachters die heel bewust op zoek gaan naar vrouwen die te veel gedronken hebben. Ze rekenen erop dat het slachtoffer zich dan niet meer alle details zal herinneren en zich te veel zal schamen om aangifte te doen. Hetzelfde met een man die bekend is en sympathiek wordt gevonden: hij denkt misschien dat hij het zich kan veroorloven om een vrouw te verkrachten. Al is het maar omdat hij ervan uitgaat dat ze niet naar de politie zal gaan uit angst niet geloofd te worden.
Gebeurt het vaak dat een slachtoffer pas na jaren aangifte doet?
Baeyens: Zeker. Het komt zelfs zelden voor dat iemand binnen de 24 uur naar de politie stapt. Dat is heel jammer, want dan kunnen er nog nuttige sporen worden gevonden, zoals DNA van de dader. Vrouwen die meteen na de feiten aangifte doen, zijn meestal verkracht door iemand die ze totaal niet kennen. Door een wildvreemde die hen op straat heeft aangevallen, bijvoorbeeld. Dan is hun verhaal heel zwart-wit en dat verlaagt de drempel om aangifte te doen. Dat merken we bijvoorbeeld als er een serieverkrachter in de stad aan het werk is, zoals vorig jaar nog in het Gentse Citadelpark. Als we dan via de media een robotfoto verspreiden, duiken er meestal nog andere vrouwen op die door dezelfde dader zijn verkracht. Dan zien we een heel klein deeltje van de dark number tevoorschijn komen. Voor alle duidelijkheid: het is niet omdat een vrouw pas na jaren aangifte doet, dat haar verhaal minder geloofwaardig zou zijn. Wij nemen ook die zaken heel ernstig. Alleen is het na al die tijd veel moeilijker om nog bewijsmateriaal te vinden. Voor sporenonderzoek op het lichaam is het dan natuurlijk te laat, maar ook andere aanwijzingen – zoals een sms die het slachtoffer meteen na de feiten naar een vriendin heeft gestuurd – zijn vaak al verdwenen.
Bronnen
Het Laatste Nieuws 09/07/2015
Het Laatste Nieuws 18/04/2015
Knack Magazine 15/04/2015
Story Magazine 14/04/2015
De Morgen 11/04/2015
Krant van West-Vlaanderen 10/04/2015
Story 07/04/2015
Dag Allemaal 07/04/2015
HLN 07/04/2015
HBvL 07/04/2015
De Standaard 09/04/2015