Photo by Tingey Injury Law Firm

Strafpleiter Jef Vermassen bond reeds in 2002 de kat de bel aan. ,,Wanneer in een echtscheidingsprocedure een partner beschuldigd wordt van kindermisbruik, blijkt dat in de helft van de gevallen verzonnen. Daar moet dringend een einde aan komen.” Officiële cijfers zijn er niet, maar niemand spreekt Vermassen tegen. (Vermassen, Misbruik wordt niet meer steenvast geloofd, 2002).

Vermassen voegde er in Humo aan toe : Ik zal nooit op mijn eentje jonge vrouwen ontvangen in mijn kantoor.  Ik ben bang dat ze met slechte bedoelingen een jonge vrouw op me gaan afsturen, die dan gaat buitenlopen en roepen dat ik haar heb aangevallen. Daarom wil ik altijd dat er medewerker aanwezig is. … Ik ben nooit vals beschuldigd maar ik heb wel al meegemaakt dat ik de gevangenis binnenkwam en een vrouw in de bezoekersruimte op de tafel ging zitten met haar benen open.  (Humo, 08/08/2023)

Professor kinder- en jeugdpsychiatrie Peter Adriaenssens (KU Leuven): ,,We beschikken in België nog altijd niet over cijfergegevens rond dit onderwerp. Een bijzonder spijtige zaak. Daarom dat we het Europese eerder theoretische cijfer hanteren dat van het totale aantal aangiftes van kindermisbruik achteraf 7 tot 8 procent van de gevallen verzonnen blijkt.”

Het aantal valse aangiften rond kindermisbruik was vroeger een heel pak minder. ,,Het heeft veel te maken, zoals advocaat Jef Vermassen zegt, met de toename van het aantal echtscheidingen in onze maatschappij, iets wat ook tot meer vechtscheidingen leidt”, aldus nog de Leuvense professor Adriaenssens.

Niet zelden wordt daarbij een meedogenloze strijd om het hoederecht over de kinderen geleverd. En daarbij zijn alle wapens goed, ook het valselijk beschuldigen van de tegenpartij van het misbruiken van de kinderen.

,,Sinds de zaak-Dutroux durft het openbaar ministerie onder druk van de publieke opinie nog nauwelijks zedenzaken te seponeren”, aldus Vermassen. ,,Ook al ontbreekt er hard bewijs. Dat maakt het valse klagers heel makkelijk. Je moet als verdachte bijna zelf je onschuld bewijzen: het is het recht op zijn kop. Zelfs een klacht wegens laster is onmogelijk zolang je niet bent vrijgesproken”, zei Vermassen in een vroeger interview. Bron : Het Nieuwsblad 22/05/2005

Kinder- en jeugdpsycholoog Ruud Bullens schat dat van de paar duizend zedenzaken die jaarlijks bij de politie terechtkomen 6 tot 8 procent verzonnen is. Een groot deel daarvan betreft beschuldigingen rond echtscheidingen. “Het aantal valse aangiftes blijft vermoedelijk constant.” zegt Bauke Stelma, voormalige zedenrechercheur en nu docent aan het instituut voor Criminaliteitsbeheersing en Recherchekunde (ICR), “Er is nu alleen meer oog voor.” (Visser, 2002)

Valse aanklachten tegen therapeuten zijn bijvoorbeeld een veelbesproken fenomeen. Er bestaan honderden dossiers van therapeuten die onterecht worden aangeklaagd. (Contactgroep onterechte beschuldigingen, 2005) Deze aanklachten komen er van cliënten met wie de therapeut dacht een goed contact te hebben. Deze klachten komen voort uit ‘overdracht’. Bij overdracht plaatst de cliënt gevoelens die gericht zijn op een belangrijke figuur uit zijn kindertijd, over op de hulpverlener in het hier en nu. Het betreft een herhalingspatroon uit het verleden en is steeds inadequaat. Bij positieve overdracht gaat het om positieve emoties, bij negatieve overdracht gaat het dus over negatieve emoties. (Heemelaar, 2013)

Een voorbeeld hiervan kan zijn wanneer een jongere een psychose doormaakt en dit geuit wordt tegen de hulpverlener. Deze psychosen handelen frequent over seksueel misbruik. Jongvolwassenen die op vroege leeftijd trauma’s hebben opgelopen, lopen een risico om een negatieve reactie op de therapie te ontwikkelen. Dit kan dan ook tegen de hulpverlener gericht zijn. De meeste hulpverleners zijn zich te weinig bewust van de mogelijkheid van dergelijke aanklachten. (Heemelaar, 2013)

Waarom beschuldigen mensen iemand valselijk van verkrachting of aanranding?

Photo by Drew Hays

De afgelopen jaren is er veel discussie geweest over het onderwerp seksueel geweld . Een groot deel van het gesprek over dit onderwerp was het resultaat van de #MeToo-beweging, en weinig van de discussie ging over valse beschuldigingen van verkrachting en aanranding. Ondanks de angst voor valse beschuldigingen van verkrachting en aanranding, is het de realiteit dat valse meldingen van deze aard laag zijn volgens onderzoek.
Maar hoewel zeldzaam, komen er af en toe valse beschuldigingen voor.

Wanneer dit het geval is, volgen hier enkele veelvoorkomende redenen die ten grondslag liggen aan de meeste gevallen van valse beschuldigingen.

Belangrijkste soorten gevallen van valse beschuldigingen

Valse aangiften betreffen hier zowel de bewuste valse (met leugens) als onbewuste valse (door geheugeneffecten of valse herinneringen) klachten tegen een persoon, die valselijk wordt aangeklaagd voor een seksueel misdrijf.

Er zijn drie types van valse beschuldigingen.

Ten eerste zijn er beschuldigingen die volledig vals zijn: geen enkel feit van de aangifte is echt gebeurd. Ten tweede beschrijft de aanklager de feiten die echt plaatsvonden, maar waarbij een onschuldige persoon aangeklaagd wordt. Het seksueel misbruik vond wel plaats, maar de beklaagde persoon is onschuldig. Er is dus een dader in het spel. Een voorbeeld kan zijn: Een jong meisje wordt misbruikt door haar buurman, maar heeft dit bewust verdrongen. Een of andere gebeurtenis in haar tienerjaren zorgt ervoor dat de minderjarige het misbruik terug levendig kan voorstellen, alleen stelde ze zich voor dat haar hulpverlener dit deed en niet de buurman. Wanneer een kind dit type van aangiften indient, wordt er ook gesproken van ‘dader substitutie’. Als laatste type bestaat de mogelijkheid dat de herinneringen door elkaar worden gehaald: sommige delen zijn waarheidsgetrouw, andere delen niet. Hier spreken we dus van aangiften waarin een mix van valse en juiste feiten in het verhaal van de minderjarige waar genomen wordt. De aanklager (bijvoorbeeld kind of persoon op volwassen leeftijd omtrent de kinderjaren) beschrijft feiten die echt gebeurd zijn en voegt daar aan andere aan toe die niet plaatsvonden. (Zogenaamde herwonnen herinneringen)

In deze drie types bestaan twee mogelijkheden, deze mogelijkheden zijn opzettelijk versus onbedoeld.

Ten eerste kan een vals beschuldiging optreden als een opzettelijk doel van de aanklager. Hierbij worden doelbewust leugens over een persoon verspreid met als doel schade aan te richten of eigen voordeel uit te halen. De tweede mogelijkheid vindt plaats wanneer de aanklacht onbedoeld is, hetzij te wijten aan een gesprek met iemand die daartoe aanzet in de vorm van dwang, bijvoorbeeld een ouder. Een laatste mogelijkheid van een opzettelijke valse beschuldiging zijn een psychische aandoening of als gevolg van opzettelijke of onopzettelijke suggestieve ondervraging, coaching van het kind of door foute interviewtechnieken.
De term valse beschuldiging wordt gebruikt wanneer de aanklager zich bewust is van de leugens over de feiten. (Peelman, A. 2009-2010. Valse aangiften door minderjarige bij zedenfeiten: een escalerend probleem. Geraadpleeg januari 2015, van http://lib.ugent.be.)

Autoriteiten voor strafrecht en seksueel geweld classificeren gevallen van valse beschuldigingen over het algemeen in 2 brede categorieën:
1. Valse beschuldigingen beschuldigingen die voortkomen uit valse herinneringen .
2. Gevallen van valse beschuldigingen die voortkomen uit een persoon die opzettelijk onnauwkeurige beschuldigingen uit .

1. Valse herinneringen aan verkrachting en aanranding

Photo by Karthikeyan Perumal

Van tijd tot tijd gelooft een persoon echt dat hij of zij het slachtoffer was van aanranding op basis van wat psychologen ‘valse herinneringen’ noemen.
Het menselijk brein is complex. Er bestaan inderdaad hele disciplines om de hersenen en de mechanica ervan te bestuderen. Herinneringen worden over het algemeen beschouwd als een betrouwbare weergave van iets dat werkelijk, feitelijk is gebeurd. Maar in werkelijkheid zijn er veel gevallen waarin de hersenen valse herinneringen creëren, volgens Psychology Today.

Zo’n herinnering kan zo ‘echt’ aanvoelen voor een persoon dat het hen overtuigt om te geloven dat het een feitelijke herinnering is aan een ervaren gebeurtenis. Een voorbeeld van zo’n valse herinnering is de foutieve herinnering aan een verkrachting of aanranding die niet echt heeft plaatsgevonden.
Beschuldigingen die voortkomen uit valse herinneringen komen het meest voor bij jonge kinderen, die mogelijk door een volwassene zijn gemanipuleerd om te geloven dat ze seksueel zijn misbruikt. Omdat de geest van kinderen nog niet volledig ontwikkeld is, kunnen ze kwetsbaarder zijn en vatbaarder voor valse geheugenimplantatie.

2. Opzettelijk valse aangifte van beschuldigingen van verkrachting en aanranding

In de meeste gevallen van valse beschuldigingen liegt iemand opzettelijk over het slachtoffer zijn van verkrachting of aanranding. Ze beweren niet alleen ten onrechte het slachtoffer te zijn, ze kunnen zelfs zo ver gaan dat ze aangifte doen bij de politie. Deze valse aangifte kan vervolgens leiden tot strafrechtelijke vervolging van een onschuldige persoon in een aanrandings- of verkrachtingszaak.
Hoewel ondenkbaar, zijn er talloze redenen waarom iemand een verkrachting of aanranding ten onrechte zou kunnen melden. Enkele van de meest voorkomende bijbedoelingen die we tegenkomen zijn:
• Wraak
• Materieel (geldelijk) gewin
• Om een alibi te creëren
• Om spijt te betuigen
• Om sympathie op te wekken
• Aandacht vragen
• Om woede te uiten
• Een consensuele  seksuele ontmoeting ontkennen (eigenlijk toestemming gegeven, maar men krabbelt achteraf terug)
• Geestelijke instabiliteit
• Om invloed uit te oefenen bij een voogdij- of echtscheidingsprocedure

Opzettelijke onjuiste verklaringen waarin een onschuldig persoon wordt beschuldigd van verkrachting of aanranding, kunnen leiden tot zowel civielrechtelijke als strafrechtelijke straffen. Een persoon die valselijk is beschuldigd, kan op zijn/haar beurt een rechtszaak wegens valse beschuldigingen aanspannen. Als een persoon aangifte doet bij de politie met een opzettelijk valse beschuldiging van verkrachting of aanranding, kan die persoon ook worden beschuldigd van een misdrijf. Wetshandhavers en openbare aanklagers zijn niet blij met valse strafrapporten, omdat het hun tijd en middelen verspilt.

Uw wettelijke rechten beschermen in een rechtszaak wegens valse beschuldigingen.

Het is waar dat, statistisch gezien, de kans om valselijk beschuldigd te worden van verkrachting of aanranding klein is. De realiteit is echter dat wanneer er inderdaad een valse beschuldiging van

Photo by Mitchell Hollander

verkrachting of aanranding wordt geuit tegen een onschuldig persoon, het leven van die persoon op zijn kop wordt gezet. Een beschuldiging van seksuele ongepastheid kan de reputatie van een persoon permanent aantasten, zelfs wanneer uiteindelijk wordt vastgesteld dat de aanklager per ongeluk of opzettelijk een valse beschuldiging heeft geuit.

De do’s en don’ts van wat te doen en te zeggen na een valse beschuldiging.

Hoewel studies hebben aangetoond dat de valse aangifte van seksuele misdrijven statistisch laag is (variërend van 2 tot 7 procent), kan het een buitengewoon beangstigende ervaring zijn als u valselijk wordt beschuldigd. Het kan verleidelijk zijn om het gewoon te negeren en te hopen dat het allemaal overgaat, maar dat is niet de juiste manier om een valse seksuele misdaad aan te pakken.

Waarom zou iemand u valselijk beschuldigen van een zedenmisdrijf?

Er zijn veel redenen waarom iemand je zou kunnen beschuldigen van een zedenmisdrijf dat je niet hebt begaan, en ze zijn niet allemaal sinister. Natuurlijk kan de persoon gewoon op wraak uit zijn, zoals een ex die de overhand probeert te krijgen in een voogdijstrijd of echtscheidingsprocedure. Of het is mogelijk dat de seks vrijwillig was en nu heeft de andere persoon spijt. Het kan een geval van identiteitsverwisseling zijn of ze proberen een buitenechtelijke affaire te verbergen.
Ongeacht de reden waarom u bent aangeklaagd, er zijn specifieke stappen die u moet nemen om op de beschuldigingen te reageren , evenals dingen die u nooit zou moeten doen.
Hier zijn de do’s en don’ts van het omgaan met valse beschuldigingen van seksuele misdrijven:

Negeer de beschuldigingen NIET simpelweg omdat ze vals zijn.
Hoewel het verleidelijk kan zijn om de beschuldigingen gewoon te negeren en te hopen dat ze verdwijnen omdat je weet dat je onschuldig bent, is dit nooit de beste manier van handelen. Seksuele beschuldigingen kunnen ernstige en levenslange gevolgen hebben. Het is belangrijk om proactief te handelen zodra u op de hoogte bent van de beschuldigingen om uzelf te beschermen.

Zoek onmiddellijk hulp en advies bij een therapeut/seksuoloog als vertrouwenspersoon en schakel in overleg vervolgens een advocaat in als u dat advies krijgt.

Zodra u hoort dat iemand u heeft beschuldigd van een seksgerelateerd misdrijf, neemt u contact op met een seksuoloog gespecialiseerd in zedenzaken en met een juridische achtergrond als gerechtsdeskundige. Na advies van de mogelijke gevolgen van de beschuldiging en overleg zal al dan niet een strafrechtadvocaat die gespecialiseerd is in beschuldigingen van aanranding geadviseerd worden.
U wilt advies van iemand die de zaak grondig doorneemt en geen snel en gemakkelijk einde aan de hele zaak belooft. Praat eerlijk met uw hulpverlener wat de mogelijke gevolgen kunnen zijn en welke strategie u best bewandelt.  Spreek met niemand over wat er is gebeurd voordat u met iemand anders spreekt, inclusief de politie.

Photo by Abhijith P

Probeer in eerste instantie jezelf NIET te verdedigen tegen de beschuldigingen. Het spreekwoord zegt ‘waar rook is, is vuur’, maar dit is niet altijd waar.  Door heftig te reageren en in verweer te gaan, zeker naar de buitenwereld, familie, pers, enz.  maak je jezelf juist verdacht.

Het is een natuurlijke reactie om jouw versie van de gebeurtenissen die mogelijk tot de beschuldiging hebben geleid, te willen uitleggen. Het is echter van cruciaal belang dat u de persoon die u aanklaagt niet belt en probeert de beschuldiging tot op de bodem uit te zoeken of excuses te verzinnen voor wat er is gebeurd.

Vanaf het moment dat u wordt beschuldigd, kan alles wat u zegt tegen u worden gebruikt. Dit omvat gesprekken met vrienden, berichten op sociale media en alle discussies die je hebt met de aanklager. Spreek alleen via uw therapeut en/of advocaat en vermijd elk contact met de persoon die u heeft beschuldigd totdat de zaak is opgelost. Vergeet ook niet dat de persoon die u beschuldigt, mogelijk uw gesprekken opneemt op GSM of ander medium. Achteraf kan elke uitspraak tegen u gebruikt worden.

Schrijf je eigen herinnering aan gebeurtenissen op

Zodra u verneemt dat u bent beschuldigd, schrijft u op wat u zich over het incident herinnert. Let op de kleding die u droeg, de verlichting in het gebied, hoeveel u beiden had gedronken, of er drugs in het spel waren en andere details die u zich kunt herinneren. Als de kleding die u droeg niet is gewassen, geef deze dan voor onderzoek aan uw advocaat tenminste als u zeker bent van u stuk.
Maak een lijst met getuigen die uw versie van de gebeurtenissen kunnen bevestigen, maar geef de lijst alleen aan uw vertrouwenspersoon en/of advocaat en  niet aan de politie.

Laat je emoties niet de overhand krijgen.

Wanneer u valselijk wordt beschuldigd van aanranding , zult u terecht boos zijn, maar het is van cruciaal belang dat u uw emoties onder controle houdt. Je moet op alles letten wat je in het openbaar zegt en doet, want elke uitbarsting kan tegen je worden gebruikt.
Vermijd de persoon die u aanklaagt en hun vrienden, familie of collega’s zoveel mogelijk om een confrontatie te voorkomen. Als het voor u onmogelijk is om er volledig bij weg te blijven, doe dan uw best om ze in nauwe ruimtes te vermijden. Praat niet met hen en houd een aanzienlijke afstand tussen jullie.

Het is niet ongebruikelijk dat mensen die vals beschuldigd zijn van een misdrijf, proberen het heft in eigen handen te nemen in de hoop de situatie snel en met minimale impact op te lossen. Dit komt met name veel voor in gevallen waarin de Aangever een bekende is van de aangeklaagde, bijvoorbeeld een buurman, collega, partner/ex-partner of familielid.
In de meeste gevallen maakt dergelijk gedrag de zaak alleen maar erger voor de ten onrechte beschuldigde persoon, aangezien er een groot risico bestaat dat de betrokken stress en overstuur ertoe kunnen leiden dat ze handelen op een manier die schadelijk is voor hun zaak. Het zou bijvoorbeeld schadelijk zijn voor hun situatie als iemand die valselijk wordt beschuldigd van een dergelijk misdrijf, de klager vervolgens rechtstreeks of via een derde partij benadert en hem grof of fysiek geweld aandoet of probeert hem ervan te overtuigen dat niet te doen. om door te gaan met de beschuldiging.
Hoewel het onmogelijk lijkt, is het erg belangrijk dat iemand die ten onrechte wordt beschuldigd, kalm blijft om te voorkomen dat zijn situatie verergert. Dit houdt in dat waar mogelijk elke interactie met andere bij het onderzoek betrokken personen, waaronder de klager en eventuele getuigen, wordt vermeden. Waar contact met dergelijke personen onvermijdelijk is, wordt aanbevolen dat er een getuige aanwezig is die niet bij de zaak betrokken is.
Bij valse strafrechtelijke beschuldigingen is het van vitaal belang dat bewijsmateriaal dat tijdens het onderzoek zou kunnen worden gebruikt, niet wordt gemanipuleerd. Het verbergen of vernietigen van bewijs waarvan een ten onrechte beschuldigde persoon denkt dat het belastend kan zijn, zal alleen maar argwaan wekken en deze acties zullen waarschijnlijk worden gebruikt om de zaak tegen hen te ondersteunen.

Photo by Sasha Freemind

Breng uw vertrouwenspersoon en/of advocaat op de hoogte van ondersteunend bewijsmateriaal.

Videocamera’s zijn tegenwoordig bijna overal te vinden. Als u weet dat er een videosysteem is in het gebied waar de vermeende aanval plaatsvond, vertel dit dan aan uw therapeut/vertrouwenspersoon. Dit is vaak waardevol omdat het uw versie van de gebeurtenissen kan bevestigen. Als er op de betreffende avond foto’s zijn gemaakt die de beweringen kunnen weerleggen, zorg er dan voor dat u deze aan uw vertrouwenspersoon verstrekt.

Houd er rekening mee dat al het bewijs dat u heeft of waarvan u op de hoogte bent, alleen aan uw vertrouwenspersoon moet worden gegeven en niet aan vrienden, familie of aan de politie moet worden getoond. In overleg met uw vertrouwenspersoon zorgt uw advocaat ervoor dat de informatie bij de politie terechtkomt zodra zij de juistheid ervan hebben vastgesteld.
Als u ten onrechte bent beschuldigd van aanranding, neem dan vandaag nog contact op met onderstaand therapeut/seksuoloog Gerard Gielen voor een vrijblijvend gesprek om te zien hoe hij u kan helpen. Wij kunnen u helpen om zo snel mogelijk te beginnen met het zuiveren van uw naam.

Er zit een enorme kracht in beschuldigingen via sociale media.

Er zit een enorme kracht in een tweet. Momenteel is het minste vermoeden door #Me Too al voldoende om iemand aan de schandpaal te nagelen, zelfs al is er geen bewijs of zelfs geen vermoeden dat er uberhaupt iets strafbaars gebeurd is. Vooral mannen zijn momenteel loslopend wild als het op beschuldigingen van seksueel misbruik aankomt.  Soms zijn de beschuldigingen waar, maar soms ook niet. In het laatste geval is het verschrikkelijk wat je overkomt, als je valselijk beschuldigd wordt. Voor de buitenwereld is het meteen ‘echt gebeurd’ als de beschuldiging valt, terwijl het eerst grondig onderzocht moet worden.

Photo by Adrian Swancar

Bedrijven, beroemdheden en zelfs de president van de Verenigde Staten gebruiken Twitter om belangrijke aankondigingen te doen, producten te promoten en zelfs sociale bewegingen op gang te brengen. Neem het voorbeeld van #MeToo.
Op 15 oktober 2017 schreef actrice Alyssa Milano: “Als je seksueel bent lastiggevallen of aangevallen, schrijf dan ‘ik ook’ als antwoord op deze tweet.” Sindsdien is de hashtag #MeToo geretweet en telkens opnieuw gedeeld op sociale media over de hele wereld. Terwijl de beweging vandaag de dag het leven blijft beïnvloeden, verspreidt ze zich ook over de hele wereld naar andere landen – meest recentelijk naar Japan en Palestina.

Hoewel de #MeToo-beweging een belangrijke en over het algemeen positieve rol heeft gespeeld bij het vergroten van het bewustzijn van aanranding, onderstrepen gevallen van onterechte beschuldigingen (zie de bloglijst met aangiftes) het belang van een eerlijk proces en het vermoeden van onschuld. Hoewel statistisch gezien zeldzaam, zijn valse beschuldigingen van aanranding en haatmisdrijven de afgelopen maanden en jaren sterk gestegen. Degenen die valse beschuldigingen uiten, hebben meestal onderliggende motieven, zoals in een echtscheidingsprocedure, voogdijstrijd of om een andere reden, bijvoorbeeld om wraak te nemen op iemand of omdat ze psychisch niet helemaal in orde zijn. Soms gaat het helaas ook om seks of intimiteit met toestemming, maar krabbelt men achteraf terug.  De beschuldigde had maar beter moeten zien dat de persoon die aanklaagt de seks eigenlijk niet wilde.  In deze samenleving is het helaas moeilijk om meestal als man nog geloofd te worden dat het inderdaad onduidelijk was dat de seks niet consensueel, met toestemming was. Een loutere beschuldiging ook al is ze verzonnen, kan iemands reputatie ogenblikkelijk ruïneren en in de ogen van de media en het publiek voldoende zijn om de onschuldige persoon te veroordelen.

Praktijk voor seksuologie en relatietherapie : maak afspraak

Privacy en discretie

Bezoek ons op facebook